Lapis     Philosophorum

H Σοφία τού Ανθρώπου ( κατ’ αντιδιαστολήν πρός τήν Θεσοφίαν = Σοφία τού Θεού ή των θείων πραγμάτων ).

Ο όρος ανάγεται είς τo έργο " ANTHROPΟSOPHΙCΑ MAGICA " τού Θωμά Βωγκάν, ενός Ροδοσταύρου τοϋ 17ου αιώνα τον οποίον ο Ροδόλφος Σταϊνερ είχε κατά βάθος μελετήσει.

Η Ανθρωποσοφία είναι πρακτικώς η συνέχεια τής Θεοσοφίας τής Αννί Μπέζαντ ( τής λεγομένης Αντυάρ Θεοσοφίας ) μέ άλλους όρους (εκφράσεις). Αν καί Ανθρωποσοφία σημαίνει σοφία τού ανθρώπου, εν τούτοις δύναται να θεωρηθεί ώς συνώνημο τής Θεοσοφίας ή καί τής " Πιίστεως-Σοφίας " οι τρεις έννοιες δύνανται ανενδοιάστως να αναμιχθούν πρός αλλήλας. Όπως καί η Αντυάρ-Θεοσαφία, έτσι καί ο Στάϊνερ παραδέχεται ότι ο άνθρωπος δι’ αναπτύξεως των πνευματικών του δυνάμεων, δύναται να τεθεί σε επικοινωνία με ανωτέρας καταστάσεις ( αιθερικό και αστρικό επίπεδο ) ή καί με ανώτερες οντότητες ( πνεύματα - άγγελλοι κλπ ).

Κατ’ αυτόν « Ανθρωποσοφία είναι η γνώσις η οποία προέρχεται εκ τού Ανωτέρου Εγώ τού Ανθρώπου ».

Ο RUDOLF STEINER απέδιδε μεγάλη σημασία στην ανεξαρτησία τής Ανθρωποσοφίας απο το κράμα τής αρχαίας ινδικής, αιγυπτια-κής, νεοπλατωνικής, ιουδαίκής, γνωστικής συνθέσεως πού αποτελεί την Αντυάρ-Θεοσαφία, η οποία παρά ταύτα αποτελεί τον σκελετόν τής Ανθρωποσοφίας. Ο πνευματικός πυρήνας είναι ο ίδιος. Κατά την Ανθρωποσοφία ο άνθρωπος διά την τελείωση καί λύτρωσή του επαφίεται είς τας ιδίας αυτού δυνάμεις : ο Θεός οσάκις καν αναφέρεται, παίζει τον ρόλον ενός μη μετέχοντας παρατηρητού. Τις ανώτερες γνωστικές καί βουλητικές - δυνάμεις, τις οποίες ο άνθρωπος χρειάζεται διά να είσδύσει στον πνευματικό κόσμο, περικλείει εντός τού εαυτού του πρέπει μόνον αυτές να αναζητηθούν καί να υποστούν την κατάλληλη αγωγή. Τοιουτοτρόπως διά τής αρμονικής αναπτύξεως τών δυνάμεων εκείνων αγόμεθα στην τελείωση καί διαφεύγουμε τού νόμου του Αντιπεπονθώτος ( ή Κάρμα ). Διά του τρόπου τούτου επιλύονται όλα τα προβλήματα τής Ζωής. Ο ύψιστος σκοπός τού ανθρωποσόφου είναι η ανάπτυξη τού αιθερικού καί αστρικού του σώματος. Τέτοια σώματα έχουν βεβαίως όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως, αλλά ο μαθητής τής Ανθρωποσοφίας διδάσκεται να κατευθύνει καί κυριαρχεί επί των σωμάτων του αυτών καί συνεπεία αυτού εισέρχεται είς τον Πνευματικό Κόσμο.

Τότε δύναται " να συνδέσει το ανώτερό του Εγώ με ανώτερες οντότητες ".

Άλλος σκοπός τής Ανθρωποσοφίας  είναι η έρευνα τού υπεραισθητού έν εαυτώ.

Η  Ανθρωποσοφία οικοδομεί την Γνώση της με την βοήθεια τής διοράσεως ( CLAIRVOYANCE ).

Θέλει να εξερευνήσει τις βαθύτερες πνευματικές δυνάμεις οι οποίες καθεύδουν εντός τής ανθρωπίνης φύσεως καί είς την λοιπή φύση, καί αυτοαπακαλείται "πνευματική επιστήμη". Οι ανθρωπόσοφοι-διατείνονται ότι η μέθοδος των είναι εξίσου ακριβής όπως καί η των νεωτέρων φυσικών επιστημών, οι οποίες μεταχειρίζονται την λογικήν - μαθηματικήν μέθοδο.        

Όταν ο ανθρωπόσοφος καταλήξει είς την ανωτάτη εξέλιξη, τότε δύναται ο ίδιος να αναγνώσει τα Ακασικά Αρχεία, δεδομένου ότι όλα τα κοσμικά γεγονότα αφήνουν ίχνη επί τού πνευματικού κόσμου, τα οποία ο διορατικός βλέπει καί κατανοεί.

Κατά την Ανθρωποσοφία. η ανθρωπίνη οντότης είναι τουλάχιστον τριπλή : αποτελείται από ΣΩΜΑ, ΨΥΧΗ καί ΠΝΕΥΜΑ.

Εκτός τής συνήθους συνειδήσεως υπάρχουν ακόμη δύο πηγές γνώσεως, η φαντασία και η έμπνευσις.

Η Ανθρωποσοφία πιστεύει, ως ο Βουδδισμός, εις την μετενσάρκωση καί εις το κάρμα.

Η υπό της Ανθρωποσοφίας ασκουμένη μυστική αγωγή, περιλαμβάνει τέσσερις " ατραπούς " :

Συγκέντρωσις, διαλογισμός, καλλιέργεια τής καταστάσεως τού ονείρου, διαλογισμός επί του περιεχομένου πνευματικών έργων.

Πρέπει να τονιστεί ότι οι ατραποί αυτοί δεν διαδέχονται κανονικώς η μία την άλλη, αλλά ούτως ειπείν βαδίζουν παραλλήλως.

Εάν οι τέσσερις αυτοί όροι τηρηθούν, τότε ο μαθητής διατρέχει τις εξής βαθμίδες :

​

1. Προπαρασκευή, δηλαδή καλλιέργεια τών συναισθημάτων καί των σκέψεων καθ’ ην οι πνευματικές αισθήσεις,

    τα εσώτερα αισθητήρια  αναπτύσσονται.

2. Η βαθμίδα τού Φωτισμού ήτοι η αφή τού πνευματικού φωτός και

3. Η βαθμίδα τής μυήσεως, όπου, άρχεται η συναλλαγή με τις ανώτερες οντότητες. 

​

Ώστε εν τελική αναλύσει πρόκειται περί επτά βαθμίδων.

Η περί Ανθρωποσοφίας  γνώμη διαπρεπών διανοητών ποικίλει. Το DORSCH- GIESE ( Ψυχολογικόν λεξικόν ) γράφει :

" Μία κοσμοθεωρία η οποία από ψυχολογικής απόψεως είναι ενδιαφέρουσα, διότι,ο STEINER βάσει ινδικών καί άλλων προτύπων, διά τής καλλιεργείας τής ενοράσεως ( INTUITION ) επιτυγχάνει μίαν υπερσυνήθη γνώση και δι’ ασκήσεων μία αρμονική εξισορρόπηση τού Εγώ. Συγγένεια πρός τον Μυστικισμόν καί την Συναισθησίαν είναι καταφανείς ".

​

ΑΝΘΡΩΠΟΣΟΦΙΑ

Συνοπτική παρουσίασις ενός αποκρυφιστικού συστήματος
Του πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

​

Πρόκειται για αποκρυφιστικό σύστημα και διδασκαλία που δημιουργήθηκε από τον Αυστριακό (Rudolf Steiner), που ως σκοπό είχε την προσπάθεια να συνδυαστεί ο αποκρυφισμός με τη νεότερη επιστημονική και φιλοσοφική σκέψη 1. [ Στην ευρύτερη ενασχόληση του Στάινερ με τον αποκρυφισμό πρέπει να συνεκτιμηθεί και η σχέση του με το αποκρυφιστικό Τάγμα Ordo Templi Orientis (OTO) ].

Ο ιδρυτής του εν λόγω αποκρυφιστικού συστήματος γεννήθηκε στις 27-2-1861 στο Κράλιεβιτς (Kraljevic) της τότε Αυστροουγγαρίας. Σπούδασε στη Βιέννη θετικές επιστήμες και φιλοσοφία.

Αργότερα ασχολήθηκε επισταμένως με το έργο του Γκαίτε και εργάστηκε τόσο για την έκδοση των επιστημονικών έργων όσο και των απάντων του. Αρχικά είχε υπάρξει οπαδός του υλιστικού μονισμού του Χαίκελ. Μεταστροφή στις κοσμοθεωριακές αντιλήψεις του έκανε το 1901 στρεφόμενος στον Εσωτερισμό-Αποκρυφισμό. Για δέκα χρόνια (1902-1912) υπήρξε γενικός γραμματέας τής Γερμανικής Θεοσοφικής Στοάς 2.

Από το χώρο της Θεοσοφίας αποχώρησε, όταν διαφώνησε έντονα με την Annie Besant, τη δεύτερη πρόεδρο της Θεοσοφικής Εταιρείας, σχετικά με την θεώρηση του Ινδού Κρισναμούρτι ως νέου μεσσία, ως νέου παγκόσμιου διδασκάλου και εκπαιδευτή τής ανθρωπότητας, με την ταυτόχρονη δημιουργία του "Τάγματος του Αστέρος της Ανατολής" (Star of the East), που θα προωθούσε τις περί νέου μεσσίου απόψεις της A. Besant 3.

Μετά την αποχώρησή του από τη Θεοσοφία μαζί με άλλα δυσαρεστημένα μέλη δημιούργησε το 1913 την Ανθρωποσοφική Εταιρεία (Anthroposophische Gesellschaft) με σκοπό να προωθήση το δικό του σύστημα, που το ονόμασε "Ανθρωποσοφία" ή "Επιστήμη του Πνεύματος". Ο όρος «Ανθρωποσοφία» χρησιμοποιείται στα έργα του Στάινερ από το 1903.

Αφετηρία εκκίνησης της νέας προσέγγισης ήταν η πεποίθησή του ότι μπορεί να υπάρξει ανεξαρτήτως των αισθήσεων πνευματική σύλ-ληψη άμεσα συσχετιζόμενη με την γνώση, που μπορεί να προκύψει από τον υψηλότερο εαυτό του ανθρώπου, κατά τις ανθρωπο-σοφικές αντιλήψεις. Κατά τον Hans Jürgen Ruppert στην Ανθρωποσοφία του Στάϊνερ, εκτός από τα αποκρυφιστικά στοιχεία, συναντά κάποιος επιδράσεις από τους: α) Γκαίτε, β) Χαίκελ, γ) Fichte και δ) το Γερμανικό Ιδεαλισμό 4.

Σύντομα δημιούργησε στο Ντόναρχ της Ελβετίας το πρώτο του ίδρυμα ως σχολή πνευματικών επιστημών και το ονόμασε Γκαιτεάνουμ (Goetheanum). Το εν λόγω κτήριο εξωτερικά είναι ασυνήθιστο και ήταν αρχικά κατασκευασμένο από ξύλο και ομοίαζε με ναό. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το Δεκέμβριο 1922 και αργότερα ανοικοδομήθηκε από μπετόν με σχέδια, που δημιούργησε ο ίδιος R. Steiner.
Οι θρησκευτικές δοξασίες της Ανθρωποσοφίας είναι σαφώς αντιχριστιανικές και αποτελούν μια χαρακτηριστική περίπτωση συγκρητισ-μού 5. Ουσιαστικά είναι σύνθεση πολλών και ετεροκλήτων στοιχείων όπως Γνωστικών, Μανιχαϊστικών, Καββαλιστικών, Θεοσοφικών και Χριστιανικών. Αυτή η συγκρητιστική σύνθεση είχε οδηγήσει παλαιότερα τον A. Mager να χαρακτηρίσει τις θρησκευτικές δοξασίες της Ανθρωποσοφίας ως "τραγελαφικό συγκρητισμό" 6.
Ο R. Steiner πέθανε στο Ντόναρχ τής Ελβετίας στις 30-3-1925.

 

Σημειώσεις:
1.  Βλ. R. Steiner, Die Geheimwissenschaft im Umriß, σ. 4.
2. Ανέφερε χαρακτηριστικά για τη Θεοσοφία ο Στάινερ: "Theosophie, richtig verstanden, ist keine neue Religion, auch keine religiöse        Sekte, sondem das richtige Mittel der gegenwärtigen Zeit, die Weisheit der Religion so zu zeigen, wie das für den Menschen dieser      Zeit notwendig ist". Βλ. R. Steiner, Luzifer Gnosis. Lebensfragen der Theosophischen Bewegung, σ. 274.
3. Βλ. Annie Besant, Προς την Μύησιν, σσ. 106-130.
4. Βλ. Hans Jürgen Ruppert, Anthroposophie, Wörterbuch des Christentums, 1995, σ. 69.
5. Βλ. Dictionnaire des Religions, Presses Universitaires de France, 19852, σ. 62.
6. Βλ. A. Mager, Anthroposophie, L. Th. K1, 1(1930) στ. 482.

​