Ερμής ο Τρισμέγιστος
Η Προσωπικότητα του Ερμή.
Κατά την αρχαία παράδοση ο Ερμής γεννήθηκε στη Κυλλήνη της Αρκαδίας από την κόρη του βασιλέα της Πελοποννή-σου Άτλαντα Μαία και το Δία..
Σύζυγός του φέρεται η κόρη του βασιλέα των Αθηνών Κέκροπα, Έρση, υιός του δε ο Τατ όπως τον ονομάζουν οι Αιγύ-πτιοι, ή Κέφαλος όπως τον σημειώνουν οι Έλληνες.
Στενά πρόσωπα του περιβάλλοντος του Ερμή φέρονται ο βασιλέας της Πελοποννήσου Άτλας, η γυναίκα του Πλειώνη, οι εφτά θυγατέρες τους, η Αλκιώνη, η Μερόπη, η Κελαινώ, η Ηλέκτρα, η Στερόπη, η Ταϋγέτη και φυσικά η μητέρα του Μαία, ο τότε Έλληνας αυτοκράτορας των Ελλήνων Κρόνος, η γυναίκα του Μα Ρέα Κυβέλη Αφροδίτη, τα παιδιά του Κρόνου και της Ρέας, ο Ήλιος, ο Διόνυσος και η Δήμητρα, τα παιδιά της θείας του Ταϋγέτης, ο Ίμερος και ο Λακεδαί-μων, και πολλές άλλες διάσημες προσωπικότητες του τότε Ελληνικού κόσμου.
Η προσωπικότητα του Ερμή έχει παραμείνει σήμερα στην περιοχή του μύθου.
Όμως είναι καιρός τώρα να παρουσιασθεί ο μεγάλος αυτός σοφός της μακρινής αρχαιότητας στην πραγματική του μορφή.
Οι Ρώσοι επιστήμονες της Ακαδημίας Επιστημών της Μόσχας γράφουν τ' ακόλουθα: « Οι αρχαίοι θεοί ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Ερμής, ήταν σύμβολα φυσικών δυνάμεων. Ένας τέτοιος θεός ήταν και ο Ερμής, τον οποίο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τον ονόμαζαν Θωδ, και τον σημειώνουν ως θεό των γραμμάτων ».
Γράφουν σχετικά οι Ρώσοι επιστήμονες:
« ο Ερμής είναι ένα συμβολικό όνομα που αντιπροσωπεύει συγχρόνως ένα θεό κι έναν άνθρωπο. Ως θεός είναι ο πλανήτης Ερμής. Ως άνθρωπος είναι ένας μεγάλος μύστης, θεματοφύλακας απόκρυφων παραδόσεων. Οι Έλληνες μαθητές των Αιγυπτίων, το ονόμαζαν Τρισμέγιστο. Οι χρονολογικές αναγραφές του καταλόγου του Μανέθωνα, τον τοποθετούν στην εποχή των θεών (9.000 π.Χ.) ».
Οι Αιγύπτιοι απέδιδαν στον Ερμή σαράντα δύο βιβλία αφιερωμένα στην απόκρυφη γνώση.
Οι Έλληνες τον σημειώνουν ως αγγελιοφόρο του Δία:
« Ερμή που σ' έχω μηνυτή, πήγαινε και ειπές της νύφης Καλυψώ την καθαρή βουλή μου, ο αδάμαστος Οδυσσέας στην πατρίδα να γυρίσει...», Γράφει σχετικά με τον Ερμή κι ο Όμηρος.
Οι αρχαίοι Γαλάτες τον Ερμή τον σημειώνουν ως ηγεμόνα των δρόμων. Τον προσονομάζουν Μέρκουρη :
« Πάντων των θεών τον Ερμή σέβουσι, και πολλαί εν Γαλατεία εισίν εικόνες αυτού. Τούτων τεχνών επιτηδευμάτων και οδών ηγεμόνα νομίζωσι ». Γράφει ο Ιούλιος Καίσαρ στ' απομνημονεύματά του.
Στην πραγματικότητα ο Ερμής υπήρξε γενικός γραμματέας του Έλληνα αυτοκράτορα Κρόνου, σύμβουλος του Δία και σύμβουλος και του Διόνυσου και καθηγητής του:
«'Οσιρις (= Διόνυσος), ο εκάστου έθνους ηγεμών και καθηγητής ο Ερμής ο Τρισμέγιστος ».
Γράφει ο Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς ιστορώντας την περίπτωση.
Ο Ευσέβιος, τον Ερμή τον σημειώνει ως αντιβασιλέα του Κρόνου στην Αίγυπτο και ως γραμματέα του: « Ελθών δε ο Κρόνος χώραν άπασαν της Αιγύπτου έδωκε θεώ θωρ, ίνα βασιλεία αυτού γίνεται... Προελθών Κρόνος Ερμή τω Τρισμεγίστω σύμβουλον και βοηθόν χρώμενος. Ούτως γαρ ην αυτώ γραμματεύς ». Γράφει σχετικά ο Ευσέβιος.
Ο Στοβαίος δίνει επίσης έντονες εικόνες ως προς την προσωπικότητα του Ερμή:
« Τας κρυπτάς νομοθεσίας του θεού παρ' Ερμή μαθόντες, τεχνών και επιστημών και επιτευγμάτων απάντων εισηγηταί της ανθρωπότητος εγένοντο και νομοθέται ». « Ο δε γε του διδασκάλου του ημετέρου λόγος εχύθη ανά πάσαν την οικουμένην, πείθων Ελλήνων τε ομού και βαρβάρων κατά έθνος ».
« Δύο μεν και τεσσαράκοντα Ερμή γεγόνασι Βίβλοι, ων τας μεν τριάκοντα εξ την πάσαν Αιγύπου περιέχοντα φιλοσο-φίαν εκμανθάνουσιν, τας δε λοιπάς εξ οι παστοφόροι Ιατρικής ούσας. Και τα μεν Αιγυπτίων ως εν βραχεί φάνας τοι-αύτα, Ινδών δε φιλοσοφίαν ».
Γράφει ο Στοβαίος ιστορώντας ότι όλες οι φιλοσοφικές, επιστημονικές και ιατρικές γλώσσες των Αιγυπτίων και των Ινδών ήσαν επιτεύγματα του Ερμή του Τρισμέγιστου. Κατά το Στοβαίο, ο Ερμής είχε γράψει σαράντα δύο βιβλία από τα οποία τα τριάντα έξι περιείχαν τις φιλοσοφικές και κοσμογενικές του γνώσεις, τα έξι δε τις ιατρικές.
Αυτά τα βιβλία διαδόθηκαν σ' όλον τον κόσμο, κι' από εκείνα άντλησαν τις γνώσεις τους οι θρησκευτικοί ηγέτες των Περσών ο Ζαρατούστρας, των Εβραίων ο Μωϋσής, των Ελλήνων ο ορφέας, των Ινδών οι Βραχμάνες και ο Βούδας, των Κινέζων ο Λάο Τσε Κ.τ.λ.
Όλοι αυτοί οι θρησκευτικοίγειες λαών δεν υπήρξαν οι δημιουργοί των δογμάτων τους αλλά απλώς μαθητές και ειση-γητές της μονοθεϊστικής Ελληνικής θρησκείας της εποχής του Ερμή του Τρισμεγίστου, η περίοδος της οποίας τοπο-θετείται την ένατη χιλιετηρίδα Π.Χ..
Οι φιλοσοφικές, θρησκευτικές και ιατρικές γνώσεις του Μωϋσή ήσαν κι' αυτές επιτεύγματα του Ερμή του Τρισμέγσ-του, τα στοιχεία των οποίων τα διδάχτηκε ο Μωϋσής στην Αίγυπτο.
Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ότι ο Μωϋσής είχε διδαχθεί όλη τη φιλοσοφία των Αιγυπτίων:
« Και εδιδάχθη ο Μωϋσής πάσαν την φιλοσοφίαν των Αιγυπτίων » Γράφει σχετικά η Καινή Διαθήκη.
Ο Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς γράφει κι' αυτός ότι στον καιρό της Αντιβασιλείας του Ερμή στην Αίγυπτο είχε αξιοποιηθεί η γη της με αρδευτικές διώρυγες κι είχε διαμεριστεί η χώρα σε κλήρους, και ότι τότε διδάχτηκαν στην Αίγυπτο από τους Έλληνες η αριθμητική, οι λογισμοί (= Άλγεβρα), η Γεωμετρία, η Αστρονομία και τα γράμματα και τότε θεσπίστη-καν εκεί νόμοι χρηστότητας
« Τον ημέτερον Ερμήν ακούει την τε Αίγυπτον εις λήξιν και κλήρον άπασαν τεμείν... και διώρυγας τεμέσθας ταις επαρ-δεύσασι και νόμους θείνας... και κατάλογον της των άστρων επιστολής... και πρόσγε και αριθμούς και λογισμούς και γεωμετρίαν και αστρονομίαν και την γραμματική παραδούνε » .
Γράφει ο Κύριλλος ο Αλεξανδρεύς εξιστορώντας όλα τα ως άνω γεγονότα.
Ο Σουίδας σημειώνει τον Ερμή ως τον δημιουργό της Θρησκείας της τριαδικής θεότητας: « Ούτος ο σοφός ήκμασε προ του Φαραώ. Εκέκλητο σε τρισμέγιστος, διότι περί τριάδος εΦθέξατο, ειπών εν τριάδι μίαν είναι θεότητα ».
Ο Ερμής έχει χαρακτηρισθεί από την ανθρωπότητα ως ο ισχυρότερος νους της γης.
Στην Ελληνική παράδοση αναφέρεται ως ψυχοσώστης, ως γραμματέας του Κρόνου, ως αντιβασιλέας του στην Αίγυπτο, ως σύμβουλος του αυτοκράτορα θεοβασιλέα Δία και ως σύμβουλος και καθηγητής του Διονύσου.
Στην Αιγυπτιακή παράδοση αναφέρεται ως διδάσκαλος του Όσιρι (= Ήλιος - Σείριος - Διόνυσος) και ως θεός των γραμμάτων.
Στ' αρχαία Ινδικά κείμενα αναφέρεται ως διδάσκαλος των θεών και ως πρώτος στους κλάδους της επιστήμης και της θεοσοΦίας και σεβαστός στους Ασούρας, με τον τίτλο ((Βριγασπάτι)).
Στην παράδοση των Κινέζων αναφέρεται ως σύμβουλος της μεγάλης Μητέρας βασίλισσας της Δύσης Βάγκ Μου, ως διαδόσας εκεί τη θρησκεία του Μονοθεϊσμού με τον τίτλο Φου Χι και ως εκπολιτιστής των κινέζων: « Πριν έλθουν οι Ουράνιοι Βασιλείς, οι άνθρωποι στην Κίνα ζούσαν σαν τα ζώα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων, τρέφονταν με ωμό κρέας, και δεν ήξεραν τον πατέρα των... όταν ήλθε ο Φου Χι με τη βοήθεια μιας πολύ μορφωμένης βασίλισσας, έμαθε στο λαό το γάμο, τη μουσική, τα γράμματα, τη ζωγραφική και το πως να καλλιεργούν το μεταξοσκώληκα ».
Στ' αρχαία Ιαπωνικά κείμενα ο Ερμής επιζεί ως θεός Thor.
Έτσι τον ονόμαζαν τον Ερμή και οι αρχαίοι Γερμανικοί λαοί της Ευρώπης, Thor.
Τέλος οι θρησκείες των Κινέζων, των Ιαπώνων, των lνδών, των Αιγυπτίων και των Εβραίων, έχουν τη ρίζα τους στην Ελληνική θρησκεία του Μονοθεϊσμού του Ερμή. Ο θάνατος του Ερμή έχει περιβληθεί από την αρχαία παράδοση με το θρύλο της ανάληψής του στους ουρανούς. Γράφει ο Στοβαίος διηγούμενος την περίπτωση, και το ότι ο Ερμής άφησε όλα τα περισπούδαστα φιλοσοφικά και επιστημονικά έργα του στον υιό του Τατ ( Κέφαλο ).
« Ούτος μεν τοις συγγενείς θεοίς δορυφορείν, προσταχθείς ανέβαινε στα άστρα. Αλλ' ην αυτών διάδοχος και παραλή-πτωρ των μαθητών του ο υιός του Τατ ».
Οι άνθρωποι λάτρευαν τη φύση στις εκδηλώσεις της. Δεν είχαν την ιδέα της ύπαρξης ενός Νου - Θεού, κυβερνήτη δημιουργού του σύμπαντος.
Ο Ερμής είχε αφοσιωθεί ολόψυχα στην έρευνά του, και βέβαιος πως η πανκυρίαρχη αυτή δύναμη υπάρχει, ρίχθηκε με όλες του τις ψυχικές δυνάμεις να παρουσιάσει στην ανθρωπότητα τη μεγαλειώδη υπόστασή της. Είχε ένα νοερό διάλογο με το Δημιουργό.
Τον πήρε νοερά στα θεία πεδία, και του αποκάλυψε τη φύση και τη δημιουργία στη μεγαλειώδη έκτασή τους.
Τον έκανε σκεύος του, του έδωσε την ευλογία, τον ενέπνευσε, τον φώτισε, και του έδωσε την εντολή να υψώσει την ανθρωπό-τητα από το ψυχικό σκοτάδι προς το θείο φως.
Η θεία αποκάλυψη.
Εδάφ. 1. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:
Καθώς συλλογιζόμουν μια μέρα το θέμα της δημιουργίας των όντων, με τις δυνάμεις μου μετέωρες σα να είχα πάθει βαρύ ύπνο ή σωματικό κάματο, με τις αισθήσεις μου παράλυτες, άκουσα ένα υπερμέγεθες απεριόριστο ον να με καλεί ονομαστικά λέγοντάς μου:
- Τι θέλεις να ιδείς, να μάθεις και να γνωρίσεις Ερμή;
- Συ ποίος είσαι; του είπα,
Εδάφ. 2. - ο Ποιμάνδρης, ο αυθεντικός νους. Ξέρω αυτό που θέλεις να μάθεις, και θα σου το διδάξω θα σου συμπαρασταθώ παντού για να σε βοηθήσω. Μου απάντησε.
Εδάφ. 3. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη.
- Θέλω να μάθω για τα όντα , να εννοήσω τη Φύση, να γνωρίσω το Θεό.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Το ξέρω ότι αυτό θέλεις να μάθεις και θα σε διδάξω.
Εδάφ. 4. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:
- Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης, άλλαξαν μονομιάς οι ιδέες μου και αμέσως μου αποκαλύφθηκε όλη η φύση. Είδα τότε μια θέα πλημμυρισμένη από φως και καταγοητεύτηκα. ύστερα από λίγη ώρα είδα ένα κατωφερές σκοτάδι γεννημένο μερικά, φοβερό και στυγνό σε σπειροειδές σχηματισμό. Είδα επίσης να μεταβάλλεται το σκοτάδι εκείνο σε μια υγρά φύση αφάνταστα ταραχώδη, από τα βάθη της οποίας έβγαινε πυρωμένος καπνός, κι άκουσα κι' έναν ανεκλάλητο σπαρακτικό ήχο και μια άναρθρη βοή σε φωνή πυρός.
Εδάφ. 5. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:
- Από τα φωτεινά εκείνα πεδία είδα να ξεχύνεται στη φύση Λόγος 'Αγιος, κι από την υγρά φύση να ξεπηδά προς τα ύψη ένα κούφιο, δραστικό οξύ και άκρατο πυρ. Είδα επίσης τον ελαφρό αέρα ν' ακολουθεί το πνεύμα που επλανάτο στη γη κρεμασ-μένος σ' αυτό καθώς ανέβαινε από τη γη και τα νερά της προς το πυρ...
Εδάφ. 6. ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ προς Ερμή:
- Εννόησες Ερμή όλη αυτή τη θέα;
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Θέλω να τη γνωρίσω καλά.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Λοιπόν Ερμή, το φως εκείνο που είδες είμαι εγώ, ο Θεός σου, ο προϋπάρχων της εμφανισθείσης από το σκότος υγράς εκείνης φύσης ο δε φωτεινός Λόγος που είδες να ξεχύνεται από τα φωτισμένα πεδία προς την υγρά εκείνη φύση που βγήκε από το Νου μου, είναι ο υιός μου, ο Νους είναι ο Πατέρας Θεός. Αυτοί οι δύο, πατέρας και υιός, δεν ξεχωρίζονται ο ένας από τον άλλο, η δε ένωσής τους είναι η ζωή. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Ευχαριστώ (για όλα αυτά που μαθαίνω).
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Τώρα νόησε αυτό το φως και Γνώρισε το:
Εδάφ. 7. ΕΡΜΗΣ απολογούμενος:
- Λέγοντάς μου αυτά ο Ποιμάνδρης με κύτταζε κατάματα. Τότε εγώ άρχισα να τρέμω. Ύστερα σαν συνήλθα ένιωσα το φως εκείνο στην αναρίθμητη δύναμή του, και τον κόσμο απεριόριστα γεννημένο πλημμυρισμένο από πυρ μεγάλης έντασης...
Εδάφ. 8. Καθώς όμως με είδε έτσι έκπληκτο ο Ποιμάνδρης, μου είπε:
- Είδες Ερμή με το νου σου το αρχέτυπο είδος, το προϋπάρχον της απέραντης αρχής;
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Τα στοιχεία όλης αυτής της φύσης από που προήλθαν;
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ: Από το θέλημα του Θεού.
- Με το λόγο του κοσμοποιήθηκε όλη αυτή η φύσης και τα γεννήματα των ψυχών της.
Εδάφ. 9. Ο δε Νους - Θεός, αρσενοθήλυκος όντας, ζωή και φως υπάρχων, εγέννησε άλλο δημιουργό Νουν, από πυρ και πνεύμα. Αυτός ο δεύτερος Νους δημιούργησε τους διοικητές του αισθητού κόσμου που περικλείεται σ' επτά κύκλους, η διοίκηση των οποίων καλείται Ειμαρμένη.
Εδάφ. 10. Στα κατωφερή στοιχεία ξεπήδησε ο του Θεού Λόγος στο καθαρό της φύσης δημιούργημα, ενώθηκε με το δημιου-ργό νου που είναι ομοούσιος με τον πατέρα, και δημιουργήθηκε από τα κατωφερή στοιχεία η ύλη.
Εδάφ. 11. Ο δε δεύτερος δημιουργός Νους ο περικλείων τους επτά κύκλους και τις δίνες των ριζών τους, μαζί με το λόγο έστρεψε τα δημιουργήματα του, κι άρχισαν να περιστρέφονται από μία αόριστη αρχή προς ένα απέραντο τέλος, η δε περι-φορά καθώς το θέλησε ο Νους δημιούργησε από τα κατωφερή στοιχεία ζώα άλογα χωρίς λόγο, ο αέρας δημιούργησε πετεινά και τα νερά υδρόβια πλάσματα. Κι όταν χώρισε η γη από τα νερά της δημιουργήθηκαν όπως το θέλησε ο Νους ζώα τετράποδα, ερπετά και άγρια και ήμερα ζώα.
Εδάφ. 12. Ο δε πατέρας όλων ο Νους, ζωή και φως υπάρχων, γέννησε άνθρωπο όμοιο μ' αυτόν. Περικαλλής δε καθώς ήταν, επειδή είχε τη δική του μορφή, τον αγάπησε σαν παιδί του και του έδωσε την εξουσία όλων των δημιουργημάτων του.
Εδάφ. 13. Ο δε άνθρωπος (ο δεύτερος θεός) κατανοήσας την πύρινη κτήση της δημιουργίας, θέλησε κι αυτός να δημιουρ-γήσει... Και αφού έμαθε την ουσία της δημιουργίας θέλησε να διανοίξει την περιφέρεια των κύκλων, για να κατανοήσει το κράτος που κάθονταν επάνω στο πυρ.
Εδάφ. 14. Κι ως εξουσιαστής του θνητού κόσμου και των αλόγων ζώων, βλέποντας τη μορφή του στα νερά θέλησε να κατοικήσει εκεί, και μόλις το σκέφθηκε αυτό, το θέλημά του ενεργοποιήθηκε, και κατοίκησε την άλογο μορφή της φύσης.
Αυτή δε τον αγκάλιασε, περιπλέχτηκε μαζί του στην ύλη, κι έσμιξε μ' αυτόν (κι έγινε ο άνθρωπος της γης).
Εδάφ. 15. Γι' αυτό πέρα από τ' άλλα ζώα της γης, ο άνθρωπος είναι διπλός θνητός ως προς το σώμα, αθάνατος όμως ως προς τον ουσιώδη άνθρωπο. Όμως αν και είναι ουσιωδώς αθάνατος κι έχει την εξουσία όλων των δημιουργημάτων, ο άνθρωπος πάσχει ως θνητός στο σώμα, υποκύπτοντας στη μοίρα του.
Εδάφ. 16. Αυτό είναι το κρυφό μυστήριο, Ερμή... Η φύση αφού έσμιξε με τον άνθρωπο έκανε αυτό το θαύμα, γιατί έχει την αρμονία των επτά φύσεων που είναι από πνεύμα και πυρ. Ύστερα (ο δεύτερος θεός) δημιούργησε άλλους επτά ανθρώπους που έχουν τη φύση των κύκλων του...
Εδάφ. 17. Η γη ήταν θηλυκή, είχε δε και οχευτικά. Από το πυρ πήρε την πυρά κι από τον αιθέρα το πνεύμα, κι έτσι δημιουρ-γήθηκε το είδος του ανθρώπου της. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από ζωή και φως. Από μεν τη ζωή πήρε την ψυχή, από δε το φως το νουν. Και βρίσκεται στον αισθητό αυτό κόσμο και θα βρεθεί ως το τέλος της περιόδου.
Εδάφ. 18. Άκουσε τώρα Ερμή και το λόγο που ποθείς, 0ταν η ώρα της περιόδου ήλθε και λύθηκε ο σύνδεσμος των πάντων, κατά βούληση του θεού όλα τα ζώα που ήσαν στην αρχή αρσενοθήλυκα ξεχωρίστηκαν σε αρσενικά και θηλυκά και ο θεός μόλις έγινε αυτό είπε: « Αυξάνεστε και πληθύνεσθε εν πλήθη όλα τα δημιουργήματα και τα κτίσματα, κι ας αναγνωρίσει ο καθένας τον εαυτό του αθάνατο και τον αίτιο του θανάτου έρωτα και όλα τα όντα.».
Εδάφ. 19. Η πρόνοια μέσω της ειμαρμένης και της αρμονίας έκαμε τις μίξεις και τις γενέσεις και πληθύνθηκαν κατά γένη τα πάντα. Και όποιος εννόησε την αποστολή του, τράβηξε το δρόμο του περιουσίου αγαθού, όποιος δε αγάπησε από πλάνη προς τον έρωτα όχι την ψυχή του αλλά το σώμα του, αυτός θα παραμείνει στο σκοτάδι πλανώμενος, πάσχοντας αισθητά τα του θανάτου.
Εδάφ.20. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Γιατί θεωρούνται τόσο αμαρτωλοί οι άνθρωποι; Ότι κάνουν το κάνουν από άγνοια. Και αφού αμαρτάνουν γι' αυτό, γιατί να στερηθούν την αθανασία;
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Δεν κατάλαβες καλά Ερμή τα όσα σου αποκάλυψα.
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Τα έχω εννοήσει και σ' ευχαριστώ γι' αυτό.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Εάν τα έχεις εννοήσει τότε ειπέ μου γιατί είναι άξιοι του θανάτου όσοι βρίσκονται στο θάνατο;
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Γιατί τα σώματά τους σκεπάσθηκαν από το στυγνό σκότος, από το οποίο η υγρά φύση δημιούργησε το σώμα στον αισθητό κόσμο από τον οποίο τροφοδοτείται ο θάνατος.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
Εδάφ. 21. Ορθά τα κατάλαβες όλα αυτά Ερμή. Είπε μου όμως και κάτι άλλο, γιατί όποιος εννοήσει τον εαυτό του προχωρεί στον αγαθό δρόμο του θεού;
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Γιατί τον άνθρωπο ο θεός τον έχει δημιουργήσει από φως και ζωή.
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Μπράβο Ερμή γιατί φως και ζωή είναι ο θεός και πατέρας σας, κι από αυτά τα στοιχεία δημιουργήθηκε και ο άνθρωπος. Και εάν το πιστεύει ο άνθρωπος ότι έχει δημιουργηθεί από φως και ζωή, τότε ασφαλώς θα προχωρήσει προς ζωή.
ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Αλλά πως και με ποιο τρόπο θα προχωρήσει ο άνθρωπος προς τη ζωή;
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Ο προικισμένος με νουν άνθρωπος ας αναγνωρίσει τον εαυτό του.
Εδάφ.22. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι νουν;
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Χαίρω γιαυτό που λες. Γιατί εγώ ο νους θα είμαι στο πλευρό των αγίων, των αγαθών, των καθαρών, των ελεήμονων και τω ευσεβών και η παρουσία μου στο πλευρό τους, θα τους γίνει στην ύστατη ώρα βοήθεια, κι αμέσως θα τα γνωρίσουν όλα και τον πατέρα θα τον αισθανθούν με αγάπη, και θα τον ευχαριστήσουν, θα τον ευλογήσουν και θα τον υμνήσουν στρέφοντας προς αυτόν την ψυχή τους. Και πριν παραδώσουν το σώμα τους στο θάνατο θα ιδούν στις αισθήσεις τους όλα τα έργα τους. Εγώ όμως ο Νους - θεός που θα είμαι την ώρα εκείνη κοντά τους, θα αποκλείσω από το βιβλίο της ζωής τους τις κακές κι αισχρές πράξεις τους περικόπτοντας από την ταινία της ζωής τους τις άσχημες θύμησές τους.
Εδάφ. 23. Στους ανόητους όμως και στους κακούς, πονηρούς, φθονερούς, πλεονέκτες, φονιάδες και ασεβείς, θα σταθώ μακριά τους. Αυτούς θα τους παραλάβουν οι τιμωροί δαίμονες που θα τους προσβάλλουν με την οξύτητα του πυρός για να τσακίσουν τις αισθήσεις τους.
Εδάφ.24. ΕΡΜΗΣ στον Ποιμάνδρη:
- Όλα αυτά που μου δίδαξες είναι καλά. Αλλά πες μου πως θ' ανεβούν οι αγαθές ψυχές προς τα άνω;
ΠΟΙΜΑΝΔΡΗΣ στον Ερμή:
- Πρώτα, όταν έλθει η ώρα του θανάτου, το υλικό ανθρώπινο σώμα θα παραδοθεί στην αλλοίωση και τον αφανισμό. Το ήθος του ανθρώπου θα παραδοθεί στο δαίμονα ανενέργητο, οι αισθήσεις του σώματος θα επανέλθουν στις πηγές τους για να γίνουν μέρη ενέργειας και ο θυμός και η επιθυμία θα ριχθούν στην άλογο φύση.
Εδάφ.25. Ετσι η ψυχή του ανθρώπου θα εξορμήσει από τη γη προς τα άνω με τη βοήθεια της αρμονίας και θα δώσει: στην πρώτη ζώνη, την αυξητική και μειωτική ενέργεια, στη δεύτερη ζώνη, τη μηχανή των κακών έξεων και το δόλο ανενέργητο, στην τρίτη ζώνη την επιθυμία της απάτης ανενέργητη, στην τέταρτη ζώνη την προφάνεια της αρχοντιάς απλεονέκτητη, στην πέμπτη ζώνη το ανούσιο θράσος και την προπέτεια της τόλμης, στην έκτη ζώνη τις κακές αφορμές του πλούτου ανενέργητες και στην έβδομη ζώνη θα δώσει το ενεδρεύον ψεύδος.
Εδάφ. 26. Και τότε γυμνή η ψυχή του ανθρώπου από τις ενέργειες της αρμονίας θα φθάσει στην όγδοη ζώνη με τις δικές της δυνάμεις, και θα υμνήσει μαζί με τις εκεί ψυχές τον πατέρα, και θα δεχθεί τα συγχαρητήριά τους. Έτσι, ισότιμη πλέον η ψυχή με τις εκεί ψυχές οι οποίες θα την υποδεχθούν και θα τη συγχαρούν, θα ενωθεί μαζί τους και θα ακούσουν όλες μαζί τον ύμνο των υπεράνω της ζώνης των ψυχών προς το θεό. Και τότε όλες μαζί οι ψυχές θα υψωθούν προς τον πατέρα και θα συγχω-νευθούν εκεί μαζί του... Και τώρα που τα είδες, τ’άκουσες και τα έμαθες όλα αυτά, κατέβα Ερμή πίσω στη γη και γίνου εκεί οδηγός στους άξιους γιατί χάρη σε σένα θα σωθεί το ανθρώπινο γένος.
Εδάφ. 27. ΕΡΜΗΣ, απολογούμενος:
- Αυτά μου αποκάλυψε ο Ποιμάνδρης που είχε μπει στο είναι μου. Κι εγώ αφού ευχαρίστησα και ευλόγησα τον πατέρα όλων, υψώθηκα απ' αυτόν, δυναμώθηκα, διδάχθηκα τα πάντα τα της φύσης στη μεγίστη θέα, κι άρχισα να κηρύττω στους ανθρώ-πους το κάλλος της ευσέβειας και της γνώσης ως ακόλουθα: «Άνδρες γηγενείς που παραδοθήκατε στον ύπνο στο μεθύσι και στην αγνωσία του θεού, ξυπνήστε, παύσατε την κραιπάλη θελγόμενοι από την κτηνώδη αυτή ευχαρίστησή σας».
Εδάφ. 28. Εκείνοι με άκουσαν και με περικύκλωσαν ομαδικά, και εγώ τους είπα. «Γιατί άνδρες γηγενείς παραδοθήκατε στον θάνατο αφού έχετε εξουσία στην αθανασία; Μετανοήστε όσοι βρίσκεσθε στην άγνοια' απαλλαγείτε από το φωτεινό σκοτάδι' μεταλάβατε της αθανασίας' εγκαταλείψατε την φθορά!».
Εδάφ. 29. Από τους ακροατές μου εκείνους άλλοι άρχισαν να φλυαρούν και να απέρχονται, ακολουθώντας τον δρόμο του θανάτου, άλλοι δε πέσανε στο γόνατά μου και με παρακαλούσαν να συνεχίσω να τους διδάξω. Εγώ τους είπα να σηκωθούν όρθιοι και γενόμενος καθοδηγός του γένους μας, άρχισα να τους διδάσκω το πως, με ποίο τρόπο μπορούν να διασωθούν.
Κι εκείνοι άκουσαν τους σοφούς λόγους μου, ετράφησαν με το ποτό της Αμβροσίας, και καθώς άρχισε ο ήλιος να δύει τους παρεκάλεσα να ευχαριστήσουν τον θεό και ν' αποσυρθούν ο καθένας στα σπίτια των.
Εδάφ. 30. Εγώ δε, την ευεργεσία του Ποιμάνδρη την κατέγραψα στο είναι μου, και πληρωθείς όπως το ήθελα, ένιωσα πως ο ύπνος του σώματός μου έγινε αληθινή όραση, η σιωπή μου εγγύηση του αγαθού, και η εκφορά του λόγου μου γέννημα αγαθών. Αυτά μου συνέβησαν όταν διδάχτηκα νοερά τους αυθεντικούς λόγους του Ποιμάνδρη, κι έγινα θεόπνευστος.
Λόγος Καθολικός.
ΕΡΜΗΣ: Κάθε κινούμενο ω Ασκληπιέ, δεν κινείται σε κάτι, και από ποιον κινείται;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα κινείται.
ΕΡΜΗΣ: Και δεν είναι ανάγκη το πράγμα στο οποίο κινείται εκείνο το κάτι να είναι μεγαλύτερο του κινουμένου;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Είναι ανάγκη.
ΕΡΜΗΣ: Άρα το κινούν είναι ισχυρότερο του κινουμένου.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ισχυρότερο είναι...
ΕΡΜΗΣ: Μεγάλος λοιπόν είναι ο κόσμος και μεγαλύτερο σώμα απ' αυτόν δεν υπάρχει και σταθερός, και γεμάτος με πολλά μεγάλα σώματα που υπάρχουν σ' αυτόν. Ο δε κόσμος είναι σώμα;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Σώμα είναι.
ΕΡΜΗΣ: Και κινούμενο;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Μάλιστα.
ΕΡΜΗΣ: Πόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο τόπος στον οποίον κινείται ο κόσμος, και ποίας φύσης; Δεν πρέπει να είναι ο τόπος μεγαλύτερος από τον κόσμο που δέχεται, για να μην εμποδίσει την κίνησή του;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Παμμέγιστος πρέπει να είναι ω τρισμέγιστε.
ΕΡΜΗΣ: Και ποίας φύσης πρέπει να είναι ο τόπος; Ενάντιας φύσης. Άρα Ασκληπιέ, και του σωματικού κόσμου ενάντια φύση είναι το ασώματο. Άρα ο τόπος (ο χώρος) είναι ασώματος, το δε ασώματο πρέπει να είναι κάτι το θεϊκό, ή ο θεός. Και το θεϊκό δεν είναι γεννητό, αλλά αγένητο. Εάν λοιπόν είναι θεϊκό, είναι ουσιώδες εάν δε είναι ο θεός και ανούσιος είναι και νοητός.
Και νοητός είναι για μας, όχι όμως και για τον εαυτό του. Το νοητό υποπίπτει στην αίσθηση του ανθρώπου, όχι όμως και στον θεό... Ο τόπος είναι νοητός ως τόπος, όχι όμως και ως θεός. Εάν νοηθεί ο τόπος ως θεός τότε πρέπει να θεωρηθεί ως καθολική ενέργεια. Κάθε κινητό σώμα δεν κινείται σε κινητό τόπο, αλλά σε ακίνητο...
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Πως όμως ω Τρισμέγιστε τα γήϊνα σώματα κινούνται μαζί μ' αυτούς που τα κινούν; Μας έχεις ειπεί, ότι οι σφαί-ρες των πλανωμένων (άστρων) κινούνται από τις σφαίρες των απλανών.
ΕΡΜΗΣ: Αλλά η κίνηση αυτή (των πλανητών) δεν είναι συγκίνηση, αλλά αντικίνηση. Δεν κινούνται ομοιόμορφα οι πλανήτες με τα απλανή (άστρα) αλλά με παράλληλες ενάντιες κινήσεις, η δε ενάντια αυτή κίνηση δημιουργεί την ισορροπία των κινήσεων (των άστρων). Έτσι οι σφαίρες των πλανητών κινούνται αντίθετα προς την κίνηση των απλανών, και δεν μπορεί να γίνει αλλέως... Βλέπεις το πως κινούνται οι αστερισμοί των δύο Αρκτών (της Μεγάλης και της Μικρής) ούτε ανατέλλουν, ούτε δύουν, κινούνται δε περιστροφικά γύρω το ίδιο κέντρο. Κινούνται λοιπόν ή είναι ακίνητοι οι αστερισμοί αυτοί η στέκονται ακίνητοι;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Κινούνται ω τρισμέγιστε.
ΕΡΜΗΣ: Και ποια είναι η κίνησή των ω Ασκληπιέ;
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Περιστρέφονται γύρω από το ίδιο κέντρο των.
ΕΡΜΗΣ: Η κίνηση αυτή δεν είναι παρά περιστροφή γύρω από ένα σταθερό κέντρο. Έτσι προκύπτει ότι η ενάντια κίνηση γίνεται ακίνητη από την άλλη ενάντια κίνηση... Κάθε λοιπόν κίνηση στον κόσμο κινείται σε στάση από τη στάση... Έτσι γίνεται και με την κίνηση του κόσμου, και κάθε υλικού ζωντανού όντος που κινείται στον κόσμο. Ένα άψυχο σώμα δεν μπορεί να κινήσει ένα έμψυχο, το έμψυχο όμως σώμα κινεί το άψυχο...
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Πως το λες αυτό ως Τρισμεγιστε; Τα ξύλα, τις πέτρες, και τα άλλα άψυχα δεν τα κινούν σώματα;
ΕΡΜΗΣ: Όχι Ασκληπιέ. Τα σώματα αυτά που διαλύονται δεν τα διαλύουν εξωσώματα. Τα άψυχα δεν μπορούν να κινήσουν άψυχα. Αυτά διαλύονται από εσωτερικές αιτίες που ενεργούν από μέσα προς τα έξω.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Στο κενό κινούνται;
ΕΡΜΗΣ: Κανένα από τα όντα δεν είναι άδειο λόγω της ύπαρξής του. Γιατί δεν θα υπήρχε εάν δεν ήταν γεμάτο...
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Οι κάδοι, τα κεραμίδια, μια σκάφη, ένα λαγήνι δεν είναι άδεια σώματα;
ΕΡΜΗΣ: Αλλοίμονο πλανάσε Ασκληπιέ. Δεν είναι σώμα ο αέρας; Κι αυτός ο αέρας δεν πληρεί το σύμπαν; Αυτά που τα λές άδεια, πρέπει να τα λές, κοίλα. Κι' αυτό γιατί όλα αυτά είναι γεμάτα από αέρα, και όχι άδεια.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Αναντίρρητος είναι ο λόγος σου ω Τρισμέγιστε, αλλά τον τόπο στον οποίο κινείται το παν πως να τον ονομά-σουμε;
ΕΡΜΗΣ: Ασώματον ω Ασκληπιέ.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Το ασώματο τι είναι;
ΕΡΜΗΣ: Νους, που περιέχεται εξ ολοκλήρου στον εαυτό του. Και είναι ελεύθερος από σώμα, απλανής, απαθής, αναφής, βρίσκεται στον εαυτό του, είναι ο σώστης των όντων, το αγαθόν το οποίο ακτινοβολεί σαν ακτίνες, η αλήθεια, το αρχέτυπο του πνεύματος και της ψυχής.
ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ: Ο θεός τι είναι;
ΕΡΜΗΣ: Είναι ο μη υπάρχων από κανένα, εν τούτοις είναι ο αίτιος της ύπαρξης όλων των όντων. Στο σύμπαν δεν υπάρχει θέση για το μη ον, τα πάντα έρχονται στην ύπαρξη από τα υπάρχοντα όντα γιατί πράγματα που δεν υπάρχουν δεν είναι δυνατό να έλθουν στην ύπαρξη και αντίθετα τα όντα που υπάρχουν στη φύση δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν.
Ο θεός δεν είναι νους, αλλά, είναι όμως ο αίτιος της ύπαρξης του Νου. Δεν είναι και πνεύμα αλλά ο αίτιος της ύπαρξης του πνεύματος. Ούτε φως είναι, αλλά είναι ο αίτιος της ύπαρξης του φωτός. Τον θεό πρέπει να τον σεβόμεθα με δύο προσηγορίες που του αρμόζουν και με καμία άλλη, ούτε των άλλων λεγομένων θεών ανθρώπων ή δαιμόνων έστω και αν είναι λίγο αγαθοί, είναι στον Νουν, γιατί αγαθός είναι μόνον ο θεός και μόνον. Γιατί και το σώμα και η ψυχή δεν έχουν θέση στο αγαθό, ει μη μόνον ο θεός. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος του αγαθού, όσο είναι όλα τα όντα και τα σωματικά και τα ασώματα και αισθητά και νοητά. Αυτό είναι το αγαθό, αυτός είναι ο θεός. Μην ονομάσεις το αγαθό κάπως αλλιώς, γιατί ασεβείς...
Το αγαθό δεν νοείται από όλους γι' αυτό και ο θεός δεν νοείται από όλους. Από άγνοια και τους άλλους θεούς, και ανθρώπους τους προσονομάζουν μερικοί αγαθούς, που δεν μπορούν ούτε να είναι ούτε να γίνουν. Γιατί ο θεός είναι αναλλοτριώτατος και αχώριστος... και αγαθός όχι κατά τιμήν, αλλά κατά φύσιν. Μια είναι η φύση του θεού το αγαθόν, και ένα γένος από το οποίον πηγάζουν όλα τα γένη. Γιατί ο θεός πάντοτε δίνει και τίποτε δεν παίρνει. Ώστε ο θεός είναι το αγαθόν, και το αγαθόν ο θεός.
.jpg)