ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πριν από κάθε συστηματική μελέτη μιας οργανώσεως ἢ ενός σωματείου, είτε αυτή είναι φιλοσοφική είτε επιστημονική, είναι λογικό να διερευνούμε τον ορισμό, την καταγωγή, τους σκοπούς που επιδιώκει και τα μέσα πραγματοποιήσεως αυτών.
Ο Ελευθεροτεκτονισμός λοιπόν είναι μια Παγκόσμια αδελφότητα από επιλεγμένα μέλη.
Σύμφωνα δε με τα κείμενά του : « είναι θεσμός αφ' εαυτού προερχόμενος ( δηλαδή δημιουργήθηκε από εσωτερική ανάγκη τού ανθρώπου ), απορρέων εκ τού Ορθού Λόγου, και κατά συνέπειαν Παγκόσμιος.
Έχει ιδίαν γένεσιν η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχή τών θρησκειών, αφήνει δε σε κάθε έναν την ελευθερία τών δοξασιών του και διά τον λόγον αυτόν ουδεμία σχέση έχει προς την θρησκεία ούτε είναι πολ- ιτικός οργανισμός. Είναι προ παντός εταιρεία προοδευτική, η οποία δεν θέτει όρια ἢ περιορισμούς στην αναζήτηση τής Αληθείας εκτός δύο προϋποθέσεων : την Πίστη στην ύπαρξη τού Θεού, υπό την προσ-ωνυμίαν τού Μεγάλου Αρχιτέκτονος τού Σύμπαντος ( Μ∴Α∴Τ∴Σ∴ ) και την πίστη εις την αθανασία τής Ψυχής.
Είναι μια Φιλοσοφική και Φιλανθρωπική οργάνωσις η οποία αποσκοπεί στην " Ηθική " και " Πνευματική " βε- λτίωση τών μελών της.
Η επιδίωξη αυτή επιτυγχάνεται μέσω τής αυτογνωσίας, της αλληλεγγύης, της έρευνας τής Αληθείας και της εφαρμογής τών αρχών και κανόνων τής Τεκτονικής Ηθικής. Εργάζεται συνεχώς υπέρ τής προόδου και πνευ- ματικής ανορθώσεως τής ανθρωπότητος διά της ειρηνικής και βαθμιαίας ανυψώσεως τού ατόμου. Βασική αρχή τού Τεκτονισμού είναι ότι οι άνθρωποι, οποιαδήποτε και αν τους χωρίζει διαφορά, πνευματικών ἢ υλικών προσόντων, καταγωγής, κοινωνικής θέσεως, φυλής, εθνικότητος, χρώματος, γλώσσης ἢ θρησκείας, γεννώνται ελεύθεροι έχοντας τα αυτά δικαιώματα.
Η αφοσίωσις στην οικογένεια, ο σεβασμός προς τους κοινωνικούς θεσμούς, η αγάπη προς την πατρίδα και η τήρησις τών καθηκόντων τού πολίτου, είναι διά τους τέκτονες ιερά, χωρίς να αντιτίθενται προς την αγάπη προς όλους τους ανθρώπους, μέσα στο πνεύμα τής παγκοσμίου αδελφότητος και δικαιοσύνης. Τιμά όλως ιδιαιτέρως την εργασία, ως ιερό καθήκον τού ελευθέρου ανθρώπου και αποκλείει, ως εκ τούτου, από τους κόλπους αυτού τους αέργους. Ως ύπατο αγαθό οι τέκτονες θεωρούν την ελευθέρια τής σκέψεως και τής συν-ειδήσεως ». Το κατά πόσον όμως η πλειονότης τών Τεκτόνων τα ενστερνίζεται και τα τηρεί είναι ερευνητέον !
Ένας συνοπτικός αλλά διαφωτιστικός ορισμός, που ίσως τα λέει όλα, είναι ότι :
« Πρόκειται για σύστημα διαχρονικής Ηθικής, σε συνδυασμό με μια ιδιάζουσα Φιλοσοφική μέθοδο μέσω συ- μβόλων και αλληγοριών, το οποίο έχει σαν στόχο την έρευνα τής Αληθείας και την διεύρυνση τής Συνειδήσε- ως τού Ανθρώπου ».
Οργανωτικά αποτελείται από « Στοές » και από « Μεγάλες Στοές ».
Οι Στοές είναι επιμέρους συγκροτημένες ενώσεις αδελφών που συνέρχονται κάτω από κοινούς τύπους και κανονισμούς, όσον αφορά την συγκρότηση, σύσταση και λειτουργία αυτών. Όλες οι Στοές μιας επικράτειας υπάγονται συνήθως σε μια Μεγάλη Στοά ( ἢ και περισσότερες όπως στις Η.Π.Α. ).
Λόγω τής Ιστορικής καταγωγής τού Τεκτονισμού αλλά και για παραδοσιακούς λόγους, τα μέλη τών στοών που λειτουργούν κανονικά, αποτελούνται από ενή λικες άνδρες. Επίσης, τόσο λόγω ιστορικών αιτίων, όσον και τού διαφορετικού τρόπου εργασίας, υπάρχουν πολλά συστήματα τού Ελευθεροτεκτονισμού.
Τα συστήματα αυτά ( Rites ) διακρίνονται τόσον από το περιεχόμενο τών τυπικών τους και από τα σημεία αναγνωρίσεως, όσον και από τον αριθμό τών βαθμών που έχουν. Το κοινό όμως γνώρισμα όλων τών Τεκτονικών συστημάτων είναι οι τρεις πρώτοι βαθμοί, που αποκαλούνται « Κυανούς Τεκτονισμός », και είναι οι βαθμοί τού Μαθητή, Εταίρου και Διδασκάλου, αποτελούν δε την θεμελιώδη αγωγή τού κάθε Τέκτονα.
Μερικά συστήματα παρέχουν στα μέλη τους ευρύτερους ορίζοντες δράσεως, με τους λεγόμενους Υψηλότερ- ους ( “ Ανώτερους ” ) ἢ Φιλοσοφικούς βαθμούς τους.
Τα συστήματα αυτά παρέχουν αφενός μια συμπλήρωση και ανάπτυξη τών κυανών βαθμών, αφετέρου όμως ένα ανεξάρτητο φιλοσοφικό/εσωτερικό σύστημα.
Οι πιό διαδεδομένοι τύποι ανώτερων ἢ επιγενόμενων βαθμών είναι ο Αρχαίος και Αποδεδεγμένος Σκωτικός
τύπος ( Α∴Α∴Σ∴Τ∴ ), ο Τύπος τής Υόρκης, και η Μεγάλη Εθνική Στοά τής Γερμανίας ( G ∴L∴L∴ ).
Ο χώρος όπου συνεδριάζει η κάθε Στοά ονομάζεται Εργαστήριο ἢ « Ναός ».
Βέβαια ο όρος « ναός » δεν έχει την θρησκευτική έννοια που συνήθως δίνουμε αλλά είναι συμβολικός και κατ’ ευφημισμόν, όπως για παράδειγμα ο χαρακτηρισμός που δίνουμε για τα δικαστήρια ότι είναι « ο Ναός τής Θέμιδος ».
Εκεί συντελείται βασικά η εργασία για την πνευματική και ηθική βελτίωση τών μελών μέσα από μια ιδιάζ- ουσα μέθοδο. Η μέθοδος αυτή, η οποία αποκαλείται Μυσταγωγία, είναι το σύνολο τών διδαγμάτων και ερμ- ηνειών τών Ιερών Μυστηρίων και η εισαγωγή τού Νεόφυτου σε αυτά.
Πραγματοποιείται κατά κανόνα με χρήση συμβόλων και συμβολικών τελετών.
Με άλλα λόγια πρόκειται για μέθοδο κατανοήσεως και εφαρμογής τών Τεκτονικών αρχών, των οποίων η βα- θύτερη έννοια δίδεται με σύμβολα και αλληγορίες.
Οι Αρχές αυτές αποκαλύπτονται στους Τέκτονες σταδιακά, μέσα από προοδευτική μύηση σε ορισμένους ιερ-αρχικούς τεκτονικούς βαθμούς για τους ποικίλους τύπους, όπως αυτοί αναφέρθηκαν σε συντομία ανωτέρω.
Εδώ, προς αποφυγήν παρερμηνειών, διευκρινίζουμε ότι τα Μυστήρια τής Εκκλησίας είναι πράξεις πού εκτε- λούνται από όσους έχουν την χάριν τής Ιεροσύνης και οι οποίοι χρησιμοποιώντας ορατά μέσα, ζητούν από τις αόρατες δυνάμεις, μέσω ορισμένου τύπου επικλήσεων, να χορηγήσουν άφθονη την Θεία Χάρη και βοήθ-εια στούς πιστούς.
Τα Μυστήρια τής Εκκλησίας δεν πρέπει επ’ ουδενί να συγχύζονται με τα αρχαία Μυστήρια, και κατ’ επέκτασιν με τα τεκταινόμενα στον Ελευθεροτεκτονισμό, τα οποία ήταν απλώς θεσμοθετημένες τελετές, που δρούσαν με μυστικότητα και ελάμβαναν χώραν σε κλειστούς χώρους, στις οποίες γινόταν δεκτά κατόπιν επιλογής άτομα στα οποία αποκαλύπτονταν μέσω μυήσεων και πρακτικών - στις οποίες χρησιμοποιούσαν κυρίως σύμβολα, μύθους και αλληγορίες- ορισμένες αλήθειες φυσικού (Αλχημεία), ψυχολογικού (Ψυχουργία) και Πνευματικού ( Θεουργία ) περιεχομένου.
Στις μυήσεις αυτές οι μυούμενοι πληροφορούντο την Αρχή και τον σκοπό τής Ζωής.
Έπαιρναν απαντήσεις επάνω σε θέματα πού είχαν αποκαλυφθεί από τους Εκλεκτούς και τα οποία αφορού- σαν τα παρακάτω θρησκευτικά, φιλοσοφικά αλλά και εν μέρη επιστημονικά προβλήματα, άλυτα εν πολλοίς, γιά τα οποία έγραψαν ἢ μίλησαν οι μεγάλοι φιλόσοφοι τής ανθρωπότητας και επάνω στα οποία οι διάφορες απόψεις είναι σχεδόν εκ διαμέτρου αντίθετες.
Τα κυριότερα από τα προβλήματα αυτά είναι σε γενικές γραμμές τα εξής :
1. Ποιά είναι η φύση τού Θεού ;
2. Πνεύμα και Ύλη.
3. Ποιά είναι η φύση τού Σύμπαντος ;
4. Η Ψυχή και η Αθανασία τής Ψυχής.
5. Το ζήτημα τής Επανενσάρκωσης ἢ Μετενσάρκωσης.
6. Ιδέες και Σκέψεις και από πού προέρχονται ;
7. Ποιά είναι η θέση τού ανθρώπου στο Σύμπαν ;
8. Αιτιοκρατία ἢ Ελεύθερη Βούληση ;
9. Τι είναι το Καλό και το κακό ;
10. Ο άνθρωπος, η διαπαιδαγώγηση και η πολιτεία.
11. Η Φύσις τού ανθρώπου.
12. Τα στάδια τής Αυτοεπιγνωσιακής εξέλιξης τού ανθρώπου.
Παράλληλα όμως με τις αληθινές παραδόσεις, είδαν το φως και πολλές άλλες δήθεν μυητικές ( ψευδομυητι- κές ), οι οποίες ήσαν γέννημα τής νοσηρής φαντασίας πεπλανημένων ανθρώπων ἢ αποτέλεσμα συμφερον-τολογικού υπολογισμού και μόνον.
Στην εποχή μας αυτές οι ψευδομυητικές σχολές είναι δυστυχώς εξαιρετικά δια δεδομένες και εκμεταλλεύον- ται ασυνείδητα τη δίψα τών ανθρώπων καλής θελήσεως, κατακλέβοντας συγχρόνως και τα οικονομικά τους.
Επίσης έχουν δημιουργηθεί πάρα πολλές, μη διεθνώς ανεγνωρισμένες, ψευδομυητικές ομάδες ανθρώπων που καπηλεύονται τον τίτλο τού Τεκτονισμού.
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
Σχετικά με την καταγωγή τού Τεκτονισμού επικρατούν πολλές και διάφορες γνώμες και απόψεις.
Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, διότι αν επρόκειτο για μια κοινή εταιρία ἢ σωματείο, το ζήτημα θα ήταν σχετικά απλό και δεν θα γινόταν συζήτηση.
Σε μια όμως αρχαία μυητική οργάνωση, όπως ο Τεκτονισμός στην οποίαν πολλά πράγματα παρέμειναν άγρ- αφα και μεταδόθηκαν προφορικά, είναι φυσικόν να συναντιούνται μεγάλες δυσκολίες για την ακριβή του προέλευση.
Εάν μάλιστα εγκαταλείψουμε τον συνήθη τρόπο τής Ιστορικής έρευνας και λάβουμε σαν βάση όχι τόσον τα γραπτά κείμενα όσον την Τεκτονική κοσμοθεωρία και τους συμβολισμούς, διαπιστώνουμε ότι η καταγωγή τού Τεκτονισμού ανάγεται στην απώτατη αρχαιότητα και εμφανίζει συγγένεια με τα πιό αρχαία Μυστηριακά σκηνώματα που λειτούργησαν επάνω στην Γη.
Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις κυρίως σχολές ἢ τάσεις, ως προς την καταγωγήν τού Ελευθεροτεκτονισμού.
Η πρώτη βασίζεται σε αυστηρή κριτική έρευνα συγκεντρώσεως αυθεντικών μαρτυριών που θα μπορούσαν να ρίξουν φως στην καταγωγή τού θεσμού.
Η σχολή αυτή ασχολήθηκε με σημαντικής έκτασης έρευνες στα αρχεία στοών.
Ανευρέθηκαν κάθε είδους κείμενα σχετικά με τον αρχαίο και πρωταρχικό Τεκτονισμό και αναζητήθηκαν πάσ- ης φύσεως γραπτά κειμήλια, τα οποία θα μπορούσαν να διαλευκάνουν την προέλευσή του.
Όπως είναι φυσικό, αποτέλεσμα μιας τέτοιας ευσυνείδητης εργασίας εκ μέρους πολλών ανεγνωρισμένης αξίας ιστορικών, ήταν ο σαφής καθορισμός τής ακριβούς ημερομηνίας ενάρξεως τών εργασιών τού Τεκτονι-σμού , κάτω από τις γνωστές γενικές γραμμές τής οργανώσεως.
ΟΙ ΡΟΔΟΣΤΑΥΡΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΚΤΟΝΕΣ
Η έρευνα τής καταγωγής τού Τάγματος τών Ροδοσταύρων μας μεταφέρει σε ένα μακρινό παρελθόν.
Ο Michael Mayer έγραψε στο βιβλίο τού Silentium Post Clammores, ότι οι Ροδόσταυροι είναι διάδοχοι τών κολλεγίων τών Ινδών βραχμάνων, των Αιγύπτιων, των μυστηρίων τής Σαμοθράκης, τών Μάγων τής Περσίας, των Πυθαγόρειων και των Αράβων.
Μια μελέτη τού Spencer Lewis ( Ιμπερατόρος τής Rosae Crucis Society τών Η.Π.Α.), επάνω στην Ιστορία τού Τάγματος τών Ροδόσταυρων, υποστηρίζει άμεση σχέση αυτών με τα μυστήρια τής Αιγύπτου.
Στην μελέτη αυτήν αναφέρεται, ότι ο Φαραώ Τούθμωσης ο III ( 1500-1447 π.Χ. ) είναι ο αληθινός ιδρυτής τού Τάγματος. Ένας από τους διάδοχούς του ήταν ο Αμενχοτέπ ο ΙΙΙ.
Ο μονάρχης αυτός ανήγειρε το Ναό τού Καρνάκ ( Θήβα ) στην μορφή τού Ανκχ ☥, τού αλυσωτού σταυρού δη- λαδή, που εκφράζει την ένωση τού Ρόδου με τον σταυρό και ιχνογράφησε τα σύμβολα, ιδίως το ρόδο και την ημισέληνο, τα οποία αποτελούν μέρος τής συμβολικής τών Ροδοσταύρων. Αργότερα ο υιός του, Αμενόφις, που μετονομάσθηκε σε Αμενχοτέπ ο IV με την γνωστή σε όλους σύζυγο του Νεφερτίτη, ίδρυσε την θρησκεία τού ενός και μόνον Θεού, τού ΑΤΟΝ.
Αιώνες αργότερα ο Χριστός έδωσε στους μαθητές του μια μυστική διδασκαλία που δεν προοριζόταν για όλο τον κόσμο ( Μάρκος κεφ. δ', 11-12 και δ' -34 ).
Έλεγε επίσης στους μαθητές του :
« μακάριοι οἱ ὀφθαλμοί οἱ βλέποντες ἃ βλέπετε. Λέγω γάρ ὑμῖν ὃτι πολλοί προφῆται καί βασιλεῖς ἠθέλησαν ἰδεῖν ἃ ὑμεῖς βλέπετε, και οὐκ εἶδον, καί ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε, και οὐκ ἢκουσαν».
Αυτή η εσωτερική διδασκαλία απετέλεσε την παράδοση τών Γνωστικών και αναφέρεται στα γραπτά τους, ιδιαίτερα στο « Πίστις - Σοφία ».
Όπως όλοι γνωρίζουμε ο Χριστιανισμός ευημέρησε, μαζί δε και οι λειτουργοί του.
Το Χριστιανικό σχήμα απέκτησε σημαντικότατη εξουσία.
Έτσι δώδεκα αιώνες αργότερα, η τάξη τών ευγενών, η κατευθυντήρια εξουσία τής εποχής, θέλοντας να μοιραστεί την θρησκευτική της ισχύ, δάνεισε στο χριστιανικό σχήμα το ξίφος της, στις λεγόμενες σταυρο-φορίες, λαμβάνοντας ως αντάλαγμα μία ευρεία συμμετοχή στην παγκόσμια εξουσία τού κλήρου.
Οι σταυροφορίες επανέφεραν το Φως τής Ανατολής και εγκαινίασαν μια νέα εποχή, όπου το ελεύθερο μυστι-κιστικό πνεύμα δεν μπορούσε να ικανοποιηθεί από τον λόγο ζωής που είχε αποκρυσταλλωθεί στην δογματι- κή τής Καθολικής εκκλησίας.
Οι σταυροφορίες έφεραν τη γέννηση τών Ναϊτών (Templars), οι οποίοι έλαβαν αργότερα από τους Σούφι (σοφούς) τής Περσίας, που αποτελούσαν το καταφύγιο των αρχέγονων γνώσεων, τον γνωστικό συμβο-λισμό, τον οποίο και έκαναν θρησκεία τους.
Ο χριστιανοποιημένος Γνωστικισμός θριάμβευσε τού καθαρού Γνωστικισμού, στις αρχές δε του μεσαίωνα, ο τότε Πάπας Κλήμης ο Ε' μαζί με το Φίλιππο τον Ωραίο διέλυσε το Τάγμα τών Ναϊτών.
Ωστόσο, ο αρχέγονος και καθαρός Γνωστικισμός δεν χάθηκε, αλλά διατηρήθηκε από μία αδελφότητα που ονομαζόταν Ροδόσταυροι ( Rose Croix ) και που για να εξασφαλίσει μέσα υπάρξεως, αφιερώθηκε στην μελέτη τής Αλχημείας, δίχως να εγκαταλείψει εξαιτίας αυτής τις γνωστικές δοξασίες της.
Οι Ροδόσταυροι, οι οποίοι ετύγχαναν μεγάλης εκτιμήσεως στην Αγγλία λόγω τών αλχημικών ερευνών τους, διέθεταν στην χώρα αυτή μία από τις σημαντικότερες επιρροές εις την αρχή τού 18ου αιώνα.
Η μέθοδος έρευνας τής λεγόμενης αυθεντικής σχολής και τα εξαγόμενα συμπεράσματα είναι ιστορικώς βασι- σμένα και δεν στερούνται βεβαίως αξίας.
Είναι όμως φανερό ότι η χρονολογία απαρχής τού νεώτερου Τεκτονισμού δεν είναι και η απαρχή τής Τεκτο- νικής ιδεολογίας, φιλοσοφίας και συμβολικής.
Βέβαια κατ' αυτόν τον τρόπο πληροφορούμεθα ποτέ συγκεντρώθηκαν οι Ιδρυτές τής αδελφότητας, δεν μας παρέχει όμως πληροφορίες για το τι πραγματικά ήταν οι εν λόγω ιδρυτές και τι πραγματικά επεδίωκαν.
" Φαίνεται ότι η συγκέντρωσις αυτή είχε ως βαθύτερο στόχο την τέλεση συγχωνεύσεως τής " αδελφότητος τών ελευθέρων και αποδεδεγμένων τεκτόνων ", με την "αλχημική εταιρία τών Ροδοσταύρων" για να επιτρέ- ψει τούς Ροδόσταυρους να διαφυλάξουν τις αλχημικές έρευνες, ως και τις γνωστικές και ορθολογικές ιδέες των υπό τον σεβαστό και σεπτό μανδύα τής τεκτονικής αδελφότητος και να παρέχει εις τους ελευθέρους και αποδεδεγμένους τέκτονες, τα παντός είδους προνόμια που μόνον οι πλούσιοι, ισχυροί και φιλόδοξοι μύστες τών Ροδοσταύρων μπορούσαν να τους εξασφαλίσουν, δεδομένου τού πραγματικού εκφυλισμού που είχε επέλθει στην αρχική αδελφότητα τών οικοδόμων ".
Η ονομασία " Ελεύθεροι και Αποδεδεγμένοι Τέκτονες ", που υπενθύμιζε την οικοδόμηση τού καθεδρικού τού Αγίου Παύλου, διατηρήθηκε για να αποφευχθεί η πιθανότητα οποιασδήποτε υποψίας σχετικά με τον αληθι- νό στόχο τού γεννώμενου Ελευθεροτεκτονισμού.
Όμως, ο στόχος αυτός παρέμεινε πάντοτε η διάδοση και ο θρίαμβος τού καθαρού Γνωστικισμού και τού ορ- θολογιστικού φιλελευθερισμού σε ολόκληρο τον Κόσμο.
Η προσπάθεια διάδοσης διεξήχθηκε σε τέτοια έκταση και με τέτοια ένταση, ώστε μέσα σε επτά έτη, από το 1723 έως το 1730, οι απεσταλμένοι τής Μεγάλης Στοάς τής Αγγλίας είχαν ιδρύσει Ελευθεροτεκτονικές Στοές σε όλες τις χώρες τής Ευρώπης.
Για να εξαλείψουν δε κάθε υποψία πως ο νέος Ελευθεροτεκτονισμός ήταν κάτι άλλο από την συνέχεια τής " αδελφότητας τών ελευθέρων και αποδεδεγμένων τεκτόνων ", διατήρησαν όλες τις συμβολικές ονομασίες και όλες τις τελετουργίες και ιδιαιτερότητες που είχε πάρει αυτή η τελευταία αδελφότητα από την " Αδελφότητα τών Οικοδόμων ".
Μόνο μία τροποποίηση έγινε.
Οι Διδάσκαλοι σχημάτισαν έναν βαθμό χωριστό από τους εταίρους, ο μύθος τού οποίου ( τού Χιράμ ) τελικά συνιστά και ένα αρχαίο ορόσημο ( Landmark ).
Μια άλλη τάση, η Ανθρωπολογική, προκύπτει με βάση τα κείμενα τού Dr. Oliver, όπου αναφέρεται ότι όλοι οι περί τον Ελευθεροτεκτονισμό πολυάριθμοι ορισμοί συνενώνονται στην δήλωση ότι :
« ο Τεκτονισμός είναι σύστημα ηθικής διά της εφαρμογής τού οποίου τα μέλη του δύνανται να προάγουν τα πνευματικά των συμφέροντα και να ανέλθουν διά τής θεολογικής κλίμακας από τής επιγείου εις την ουράνιον Στοάν ».
Πάνω σε αυτό το γεγονός βασισμένη η προαναφερθείσα σχολή, αποδίδει στον Τεκτονισμό αρχαιότητα πολύ μεγαλύτερη από όση τολμούν να αποδώσουν οι οπαδοί τής Αυθεντικής σχολής και ανακαλύπτει καταπληκ- τικές αναλογίες μεταξύ τών μυστήριων όλων των αρχαίων λαών, οι οποίοι αναμφισβήτητα κατείχαν πολλά από τα τεκτονικά σύμβολα και πιθανόν και τις ίδιες τελετές. Από τα μέχρι σήμερα συλλεχθέντα στοιχεία, αποδεικνύεται σαφώς ότι δόγματα ανάλογα με τα τεκτονικά, μπορούμε να βρούμε σε όλες σχεδόν τις χώρες τού κόσμου. Από τις ανθρωπολογικές έρευνες αποδεικνύεται αφενός η μεγάλη αρχαιότητα τών Τεκτονικών Μυστηρίων, και αφετέρου το κοινόν τής καταγωγής όλων τών επί τής Γης Μυστηριακών οργανώσεων, κάτι που θα αναλύσουμε στην συνέχεια με λεπτομέρεια.
Η ανθρωπολογική όμως κατεύθυνση, περιορίζεται σε διαπιστώσεις, χωρίς να αναλαμβάνει την ταξινόμηση τών γνώσεων που απορρέουν από αυτές και την τελική τους σύνθεση.
Το έργο αυτό επιδιώκει η τρίτη κατά σειράν τάση, η Μυστικιστική.
Αυτή, βασισμένη στα πορίσματα τών δύο προαναφερθεισών τάσεων και εμβαθύνοντας στην φιλοσοφία τών συμβολών και αλληγοριών, των « συντεχνιακών σωματείων » που λειτουργούσαν πριν από τον σύγχρονο Τεκτονισμό, και των κατά την « αρχαιότητα Μυστηρίων », καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο σημερινός Τεκτο-νισμός είναι συνέχεια μιας παγκόσμιας πνευματικής κίνησης, της οποίας η αρχή ανάγεται στην κοιτίδα τής ανθρώπινης κοινωνίας, και που εμφανίσθηκε στην ιστορία τών ανθρώπινων πολιτισμών με διάφορα ονόμα- τα ( ►βλέπε πίνακα ).
Συνοπτικά ο Τεκτονισμός είναι ο θεματοφύλακας τών πανάρχαιων εταιριών οι οποίες ακμάσαν και έδρασαν με το όνομα « Μυστήρια » στην αρχαία Ελλάδα, στην Ρώμη, σε πολλές χώρες κατά τον μεσαίωνα και στις χώρες τής Ανατολής σε όλες τις εποχές, αποτελεί δε σύστημα Σοφίας και Ηθικής το οποίο σκεπτόμενη ορθά η ανθρωπότητα πρέπει πάντοτε να βλέπει με ευλάβεια.
Οι οπαδοί τής τελευταίας σχολής δεν ενδιαφέρονται τόσο για ιστορικές αποδείξεις τής καταγωγής τού Τεκτο-νισμού μέχρι τών ημερών μας, αλλά προσπαθούν να καταδείξουν την πνευματική συγγένεια τής Τεκτονικής παραδόσεως με τα αρχαία Μυστήρια, όχι βέβαια για κανέναν άλλο λόγο, αλλά για να προσφέρουν στους τέ- κτονες ένα κλειδί πληρέστερης και τελειότερης κατανόησης τών τεκτονικών διδαγμάτων.
Ο Τεκτονισμός θα είχε απαλλαγεί από πλήθος παρεξηγήσεων, παρερμηνειών καταδιώξεων και σπατάλης χρόνου, εάν οι άνθρωποι ήταν σε θέση να κατανοήσουν την μοναδικήν αυτήν προέλευση τών Τεκτονικών Μυστήριων, η οποία συγχρόνως διαγράφει με σαφήνεια και απερίφραστα τον σκοπό τής μυήσεως και το τέλος τών εκ πρώτης όψεως παράδοξων Τεκτονικών τελετουργιών...
Χωρίς να υπάρχει πρόθεση να ανασυνθέσουμε ιστορικά την αρχαιότατη προέλευση τού συγχρόνου Τεκτονι- σμού από τα πανάρχαια Μυστηριακά σωματεία, θα αρκεσθούμε να αναφέρουμε ότι κατά την πιό διαδεδομέ- νη άποψη ο Τεκτονισμός έχει διττή καταγωγή :
1ον . Από τα σωματεία τών λιθοξόων ἢ λιθουργών και οικοδόμων τού Μεσαίωνα, που και αυτά ίσως ανάγο- νται γενεαλογικά στους Κομακίνους Διδασκάλους, στα αρχιτεκτονικά σωματεία τών Ρωμαίων ( κολλέγια), και στους Διονυσιακούς Τεχνίτες.
2ον. Από τα φιλοσοφικά ἢ μυστικο-θρησκευτικά σωματεία, τα οποία παρόλους τους διωγμούς τής Καθολικής εκκλησίας διατήρησαν κατά τον Μεσαιωνα και την αναγέννηση, τις μυητικές παρακαταθήκες που παραδοσι- ακά κατείχαν.
Βέβαια το πιθανότερο είναι ότι ο διαχωρισμός αυτός σε δύο ρεύματα δεν είναι απόλυτος.
Ότι δηλαδή τα καθαρώς τεχνικά σωματεία συνέβαλαν στη μορφή τού Τάγματος , ενώ οι θεωρητικοί τέκτονες ( αποδεδεγμένοι ) στο πνεύμα του, αφού οι σημερινές ιστορικές έρευνες αποδεικνύουν ότι, τα « τεχνικά σωματεία » δεν ήταν καθαρά επαγγελματικές οργανώσεις και δεν στερούνταν φιλοσοφικών και μυστηριακών κατευθύνσεων, αλλά ούτε οι αρχαίοι « θεωρητικοί τέκτονες » περιορίζονταν απλά σε θεωρητικές γνώσεις μόνον.
Θα παραθέσουμε μερικά στοιχεία για την προέλευση και φύση τών δύο αυτών ρευμάτων.
Η 1η ΘΕΩΡΗΣΗ
Από την πρώτη μέρα, που ο άνθρωπος έστρεψε τα μάτια του προς τον ουρανό, αισθάνθηκε να γεννιέται μέσα του η έλξη προς την θεότητα.
Τον κατέπληξε μεγαλείο τής Δημιουργίας καθώς το συνέκρινε με την μικρότητά του και αναγνώρισε μέσα στη Δημιουργία αυτή, μία δύναμη ἢ δυνάμεις τις οποίες θεοποίησε.
Τα πρώτα χρόνια τής δημιουργίας του, ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν τον Θεό με την έννοια τής απόλυτης Καλοσύνης και της Αγάπης, αλλά και σαν ένα Ον με μεγάλη αυστηρότητα.
Και τον Θεό αυτόν, προς τον οποίον έτρεφε μεγάλη ευλάβεια τον αισθανόταν πανταχού Παρόντα.
Ο άνθρωπος αισθάνθηκε τότε την ανάγκη να αποτείνεται προς τον Δημιουργό και να εκφράζει την αφοσίωσή του με φυσικά μέσα.
Αυτό υπήρξε η απαρχή τής λατρείας, η οποία στην συνεχεία παρεχώρησε την θέση της στην θρησκεία.
Η Λατρεία είναι η μεγάλη αγάπη προς το Υπέρτατο Ον και η Πίστη σε αυτό, με κάθε απλότητα, χωρίς καμιά Λογική να αναμειγνύεται και να τις περιπλέκει.
Ενώ η θρησκεία είναι ο συνδυασμός τής λατρείας με το δόγμα, δηλαδή η πίστη εκδηλούμενη μέσω φυσικών πράξεων περιπεπλεγμένη διά μιας άλλης σειράς « αληθειών » εφαρμοζομένων στην Θεία Λατρεία.
Η Λατρεία πρωτοστάτησε στην γένεση τής θρησκείας δια :
1ον) του αναθήματος
2ον) της αφιερώσεως
3ον) της θυσίας
Οι πρώτοι άνθρωποι ανήγειραν βωμό στον Δημιουργό, και έφεραν σε Αυτόν τα ωραιότερα από τα δώρα τής φύσεως, τα πρώτα άνθη και τους πρώτους ώριμους καρπούς.
Η αφιέρωση δεν άργησε να αντικαταστήσει και τελειοποιήσει την προσφορά. Στα άνθη και τους καρπούς, ο άνθρωπος πρόσθεσε το πρώτο πτηνό που συνέλαβε, τον πρώτο αμνό, το πρώτο τέκνο κοκ.
Μετά την αφιέρωση ακολούθησε η θυσία.
Τα άνθη, οι καρποί, τα ζώα και καμιά φορά ο άνθρωπος υπήρξαν βορά τών βωμών τού Θεού.
Το αναγκαίο αυτό κακό υπήρξε το πρώτο βήμα προς το δόγμα, γιατί στον θεσμό τής θυσίας αφιερώθηκαν όντα προνομιούχα τα οποία εκτελούσαν τις μεγάλες τελετές τής λατρείας τού ανθρώπου προς τον Θεό.
Δημιουργήθηκε έτσι μια Ιερατική τάξη η οποία ανέλαβε προνομιακά τις τελετές τής λατρείας.
Ο άνθρωπος δεν είχε πλέον το δικαίωμα να λατρεύει τον Θεό του χωρίς την μεσολάβηση τών ιερέων.
Οι ιερείς ιδρύσαν το δόγμα, η δε θρησκεία είδε το φως υπό την αιγίδα του.
Το ιερατείο αφιερώθηκε στα καθήκοντα τής λατρείας και στην έρευνα τών άγνωστων πραγμάτων.
Αποκάλυψε στους ανθρώπους τα μυστήρια τής δημιουργίας και τους έκανε κοινωνούς τών ιερών πραγμάτων
Αλλά από τους πρώτους χρόνους η φιλοδοξία παρέσυρε τον κλήρο, ο οποίος απασχολημένος κάθε φορά με τα ένοχα σχέδιά του, έχασε το συναίσθημα τού καθήκοντος και παραμέλησε το υπέροχο έργο του, την μύηση στα θεία Μυστήρια.
Η φιλοδοξία, η τυραννία, η μικροπρέπεια, εξευτέλισαν και αποτύφλωσαν σε τέτοιο βαθμό τον κλήρο, ώστε η υπέροχη αρχή τής λατρείας ενός και μοναδικού Θεού, ενός Υπέρτατου Πνεύματος Δημιουργού τού Σύμπαντ- ος, ( Μ∴Α∴Τ∴Σ∴ ) χάθηκε από τα πρώτα χρόνια.
Σιγά - σιγά σβήστηκε από την μνήμη τού ανθρώπου και παραχώρησε την θέση του στον πολυθεϊσμό, ο οποίος εμφανίσθηκε με τρεις μορφές.
1ον) την ζωική
2ον) την αστερική
3ον) την πνευματική
Αρχικά οι τυφλοί και άπιστοι ιερείς ανέδειξαν τα ζώα στην τάξη τών θεοτήτων, αλλά το ένστικτο τών ανθρώ- πων τους καθοδήγησε και τους επέτρεψε να απορρίψουν την μιαρότητα αυτήν.
Ο Θείος χαρακτήρας μετετέθηκε τότε από τα ζώα στα αστέρια και τους πλανήτες, τους οποίους ο άνθρωπος έβλεπε να κυλούν στο ουράνιο στερέωμα.
Ο αστρικός πολύθεϊσμός είχε την ίδια τύχη με τον ζωικό πολυθεϊσμό.
Και τότε ο εγκέφαλος των ιερέων, κάτω από τον επηρεασμό τής πεπλανημένης τους φαντασίας, γέννησε την πνευματική θρησκεία με πλήθος αόρατων θεών.
Η παρακμή τών ανθρώπων μεγάλωσε με αποτέλεσμα να δηλητηριάζει και να σκοτώνει το πνεύμα, το δε εν- διάμεσο Ουράνιο επίπεδο ( Μέσον Δώμα ἢ Μέσος Ουρανός ) έμεινε κενό από κάθε ανθρώπινη συνείδηση.
« Βλέποντας » τότε ο Θεός ότι ο άνθρωπος επρόκειτο να χωρισθεί τελειωτικά από Αυτόν, ότι τα απολωλότα πρόβατα πολλαπλασιάζονταν και η διαφθορά θα συμπλήρωνε την καταστροφή τού ανθρώπινου γένους, επέλεξε να έλθει σε βοήθεια τών δημιουργημάτων του. Γεννήθηκαν τότε όντα πλήρη ευφυΐας και εγκαινιάσ-θηκε η εποχή τών εκλεκτών, των Αγγέλων και των Προφητών.
Όταν ένα από τα προνομιούχα αυτά όντα εμφανιζόταν στην Γη, η ανθρωπότητα μεταννοούσε για τα σφάλματα της και η επιείκεια τού Ουρανού συμφιλίωνε τον άνθρωπο με τον Θεό του.
Μόλις όμως ο εκλεκτός έφευγε, το εκάστοτε ιερατείο, ο άρπαγας και ο ιερόσυλος τών θείων Μυστηρίων εμφ- ανιζόταν και πάλι.
Εκμεταλλευόταν το γόητρο τού Εκλεκτού, τον αναγόρευε Άγιο για να παραπλανήσει τους ανθρώπους και να τους διαφθείρει περισσότερο, ώστε να πετύχει ικανοποίηση τών φιλοδοξιών του.
Αυτό υπήρξε η πρώτη και μοναδική αιτία τής συσσωματώσεως ανθρώπων ανωτέρας πνευματικότητας, οι οποίοι είχαν διαπαιδαγωγηθεί και είχαν αποκτήσει από τους εκλεκτούς απεσταλμένους γνώσεις ανώτερες.
Βλέποντας αυτοί τις αλήθειες τών σεβαστών τους διδασκάλων να μιαίνονται και να διαστρέφονται από τους άρπαγες, οι οποίοι αποτελούσαν την προνομιούχο τάξη, ενώθηκαν μυστικά, σχημάτισαν μια αόρατη αλυσιδα και εγκαθίδρυσαν στέρεα και για πάντα τις σχέσεις τού ανθρώπου με τον Θεό ( Τα προς τον Θεόν καθήκοντα τής Κοινωνικής διαθήκης ).
Καμμία φιλοδοξία, καμία τυραννία, κανένα μέσο ἢ ατομικός σκοπός δεν ήρθε να αλλοιώσει ἢ να διαταράξει τις αγνές συνελεύσεις τών μεγάλων Μυστών, διότι κάθε τι που θα μπορούσε να αναπτύξει το « ελάττωμα » απεκλείετο από τους κανονισμούς και τα ήθη τών ανθρώπων, που αποτελούσαν μέρος τών μυστικών Εταιρ- ιών τών χρόνων εκείνων.
Χαρακτηριστικά ο Τεκτονικός Καταστατικός Χάρτης αναφέρει :
« Ιερό καθήκον κάθε τέκτονος είναι η αποφυγή υπεισελεύσεως ανθρωπίνων παθών στον Τεκτονισμό »
Μόνο με τον τρόπο αυτό ο άνθρωπος κατόρθωσε να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τον Θεό και να επιδοθεί στην βαθειά γνώση τών Μυστηρίων.
Το έργο τών Μυστικών εταιριών από τότε ήταν η περισυλλογή τών διαφόρων εκδηλώσεων τής λατρείας αυ- τής, ώστε να προσδώσει σε αυτές σχήμα και χρώμα, και να συναρμολογήσει το σύνολο που αντιπροσώπευε καλύτερα την Μοναδική Αλήθεια ( τον Ορθό Λόγο ) και που πλησίαζε περισσότερο προς την παγκόσμια Πραγματικότητα.
Η μεγαλειώδης αυτή προσπάθεια έμελλε, από ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα, να οδηγήσει τους οπαδούς της στο έμβλημα τής ενώσεως και της αδελφοσύνης.
Πράγματι οι Σοφοί αυτοί για να φέρουν το έργο τους σε αίσιο τέλος, αισθάνθηκαν την ανάγκη να προβούν σε συγκριτική μελέτη και να επεκτείνουν τις έρευνες τους σε διάφορες άλλες θρησκείες.
Για να το πετύχουν, απευθύνθηκαν και προς άλλες Μυστικές Εταιρίες.
Έτσι η συνεργασία αυτή οδήγησε τους σοφούς τών διαφόρων εθνών σε μια κοινότητα ιδεών και συλλήψεων, διότι η εργασία παραβολής και συγκρίσεως έδειξε ότι μεταξύ τών διαφόρων λατρειών υπήρχαν ομοιότητες και στενοί δεσμοί, που οφείλονταν στην κοινή καταγωγή.
Για να εκφράσουν αυτό το αίσθημα, που αισθάνονταν πολύ καλά όλα τα μελη τών μυστικών Εταιριών, θέλησαν να θέσουν το έργο τους κάτω από το έμβλημα τής Αδελφότητας.
Παρόλα αυτά οι υποστάσεις τών μυστικών εταιριών υπέστησαν σοβαρές επιθέσεις. Εξαρτώμενες από τα κατώτερα πάθη τών ανθρώπων έγιναν θύματα αυτών. Εξαφανίζονταν, αλλά για να αναστηθούν και πάλι, υποκείμενες, όπως και το κάθε τι που υπάρχει στον κόσμο, την γέννηση, την ζωή και τον θάνατο, αποφεύ-γοντας, όπως ο φοίνικας, με την συνεχή ανανέωση την απληστία τών αιώνων και εξακολουθώντας πάντοτε παρά τις πτώσεις και αλλοιώσεις τους, τον φρενήρη δρόμο προς την εξερεύνηση τών Μεγάλων Μυστηρίων, του άφταστου μεγαλείου και άγνωστου αυτού ιδεώδους.
Σύμφωνα με τις μυητικές παραδόσεις, πέπλο παχύ θα χωρίζει πάντοτε τον βέβηλο από τον Μύστη.
Κανείς βέβηλος δεν θα μπορέσει να ανασηκώσει το μυστηριακό αυτό πέπλο, τον υφασμένο με τόσες υπέροχες θυσίες, παρά όταν ο ίδιος με τον αγώνα και τους αναστεναγμούς του γίνει άξιος να εισέλθει στην Ιερή οδό.
Είναι γνωστό ιστορικά ότι, στην αρχαία Αίγυπτο, έδρασαν στους μακρινούς εκείνους χρόνους η σχολή τής Μέμφιδας, η σχολή τής Αβύδου κ.α..
Οι Σχολές αυτές κατείχαν διάφορα μυστήρια και κάθε υποψήφιος, που επρόκει το να γίνει μέλος, έπρεπε να υποστεί σκληρότατες δοκιμασίες, για να αποδείξει ότι κατείχε τα σωματικά, ψυχικά και πνευματικά χαρακτη-ριστικά που ήταν αναγ καία για την πραγματοποίηση τών σκοπών που επιδιώκονταν.
Οι Σχολές αυτές υπόσχονταν στους μαθητές τους διάφορες δυνάμεις.
Έτσι οι Σοφοί, που έβγαιναν από αυτές τις Σχολές :
1ον . Μπορούσαν να διαβάζουν μερικώς στα άστρα τα πεπρωμένα τών ανθώπων.
2ον . Μπορούσαν να " διαβάζουν " τις σκέψεις τών ανθρώπων και να γνωρίζουν ό,τι κρυφό υπήρχε μέσα στο ανθρώπινο όν.
3ον . Μπορούσαν να " συνομιλούν " με το Αόρατο.
Ο Σοφός, που γινόταν " Κυρίαρχος " μπορούσε να ρυθμίζει τα στοιχεία και τις κατώτερες δυνάμεις τής Φύσε- ως. Ισχυρίζονται μάλιστα ό,τι ορισμένοι από αυτούς, μπορούσαν να κατευνάζουν τις θύελλες.
Λέγεται, επίσης, ότι εθεάθη ένας Σοφός, με την ράβδο του, να αλλάζει την ροή τού Νείλου. Στην εποχή μας, όλα αυτά μας φαίνονται πολύ περίεργα και όμως η ιστορία μαρτυρεί για την αυθεντικότητά τους.
Από την αρχαία Αίγυπτο, ας περάσουμε στην Ιουδαϊκή εποχή.
Οι Εβραίοι έφυγαν από την Αίγυπτο, ποθώντας να κατακτήσουν την γη που τους υποσχέθηκε ο Θεός.
Ο θρύλος τής διαβάσεως τής Ερυθράς Θάλασσας, είναι πασίγνωστος και δεν υπάρχει ανάγκη να αναφερθεί ξανά.
Οι Εβραίοι έφθασαν στην Αραβία και στην Μεσοποταμία. Βλέπουμε επικεφαλής τους τον Μωϋσή, ο οποίος κάνει θαύματα, με την ράβδο του, όπως και ο αδελφός του Ααρών.
Λέγεται ότι ο Μωϋσής, όταν χτύπησε με την ράβδο του ένα βράχο, έκανε να αναβλύσει από μέσα του νερό.
Το γεγονός αυτό μπορεί να χαρακτηρισθεί ως θαύμα, στην αντίληψη και σύμφωνα με τις γνώσεις τών ανθρώπων.
Εάν ο Μωϋσής έκανε και μπροστά μας τέτοια πράγματα, παρά τον φαινομενικά προχωρημένο πολιτισμό μας, δεν θα μπορούσαμε να τα εξηγήσουμε και, όπως οι τότε Εβραίοι, θα τα δεχόμασταν ως θαύματα.
Στην Καινή Διαθήκη ο όρος « θαύμα » δεν εμφανίζεται πουθενά.
Αλλά αντί αυτού εμφανίζεται ο όρος « σημείον » :
( ταύτην εποίησεν την αρχήν τών σημείων ο Ιησούς εν Κανά τής Γαλιλαίας - Ματθαίος κεφ. 2-11 ).
Και βέβαια ετυμολογικά η λέξη σημείο και το θαύμα δεν έχουν καμιά συγγένεια.
Στην Φύση δεν υπάρχουν θαύματα, αλλά υπάρχουν μόνο θαυμαστά πράγματα.
Ο Μωϋσής λοιπόν οδήγησε τον λαό του στην Μεσοποταμία και, σαράντα επτά έτη μετά την έξοδο από την Αίγυπτο, ιδρύθηκε στην Ιουδαία το πρώτο βασίλειο. Εκεί βλέπουμε να αναφαίνεται μια Σχολή, για την οποία έχουμε αποδείξεις. Εκατόν επτά έτη, μετά την έξοδο τών εβραίων από την Αίγυπτο, ο αρχηγός και βασιλιάς τους Σολομώντας, διατυπώνει κάποιες αρχές που φανερώνουν τις ρίζες τής Σχολής αυτής.
Χρησιμοποιεί την υψηλή Μαγεία, που επιτρέπει την κυριαρχία επί των στοιχειακών δυνάμεων τής φύσεως και η οποία ήταν ίδια και στον Μωϋσή.
Με άλλα λόγια ξαναβρίσκουμε, στην Σχολή αυτή, τον « δάκτυλο » τού Μωϋσή. Δίνονται και εδώ οι ίδιες υπο- σχέσεις που δίνονταν από τους μαθητές τών σχολών τής Αιγύπτου, όπου ο Μωϋσής μυήθηκε.
Η συγγένεια αυτή γίνεται και η βάση τής εβραϊκής μυήσεως.
Ταυτόχρονα, διασχίζοντας την Μεσόγειο θάλασσα, βλέπουμε τις Ορφικές και Πυθαγόρειες Σχολές σε άνθιση, να ωφελούν ται από τις αντιλήψεις και τις φιλοσοφίες τών αρχαίων παραδόσεων.
Για μια περίοδο 4.000 έως 6.000 ετών, κατά την οποία διάφορες Μυητικές Σχολές, οι οποίες, διαθέτοντας την δική τους παράδοση, δημιουργούνται γύρω απ’ την λεκάνη τής ανατολικής Μεσογείου, η ανθρώπινη διανόηση εξελίσσεται.
Παρατηρούμε δε μία τάση τής διανόησης αυτής προς μεγαλύτερες και πιο υψηλές θεωρήσεις.
Ο Χριστός εμφανίζεται, και εκτός από την εξωτερική διδασκαλία, την οποία δίνει στα διάφορα πρόσωπα, που τον ακολουθούν στις πεδιάδες και τα όρη, τους μαθητές του, τους ευσεβείς εκείνους ανθρώπους που τον άκουγαν με σεβασμό, τους δίδασκε σε μέρη κατάκλειστα, λέγοντας :
«Εγώ δεν ήρθα καθόλου για να δώσω την χαρά και την βασιλεία τής γης, αλλά την βασιλεία τών Ουρανών. »
Και από εκείνη την στιγμή, η μύηση, η οποία απέβλεπε ( έως τότε ) στην κυριαρχία τών δυνάμεων τής Φύσε- ως, αλλάζει όψη, διότι η ανταμοιβή δεν είναι πλέον επάνω στην γη αυτή, αλλά στα ανώτερα δώματα, στην ανώτερη Συνείδηση.
Η Εποχή τού Χριστού πέρασε. Ο θάνατος και η ανάστασή του περάσαν επίσης.
Η ανθρωπότητα πήρε έναν διαφορετικό δρόμο προς την πρόοδο.
Είδαμε σκλάβους να αρνούνται να αναγνωρίσουν βασιλιάδες ως « Μεγάλους ».
Φιλοσοφικές ιδέες είδαν το φως τής ημέρας και τούτο υπήρξε μια σπουδαία ώθηση προς την δικαιοσύνη για τον περιορισμό τού εξαναγκασμού.
Αυτή η μυητική εποχή γέμισε πολύ σοβαρά και τεράστια χάσματα που ατίμαζα ν τον ανθώπινο πολιτισμό.
Καθώς όμως περνούσαν τα χρόνια η ανθρωπότητα επέστρεψε στον ύπνο της !
Μήπως επήλθε λοιπόν η λήθη; Διάφορες Εταιρείες και μεγάλες Σχολές εμφανίζονται για να αντιπαραταχθούν στην νέα εποχή ἢ για να αντλήσουν βασικά οφέλη από αυτήν την εποχή, την Χριστιανική.
Η Σχολή τών Εσσαίων, της Αλεξάνδρειας, των Πυθαγόρειων και άλλες, ιδρύονται και ως υπόσχεση προς τους μυημένους τους, " αναστυλώνουν " τις αρχαίες παραδόσεις.
Μία από αυτές τις Σχολές συνδύασε την αρχαία παράδοση με την χριστιανική.
Η Σχολή αυτή ονομάσθηκε « Ρόδον και Σταυρός » με έδρα στην Ανατολή, στην Αττική, στην Έφεσο και, στην συνέχεια, στο Βυζάντιο.
Οι Ροδόσταυροι κατείχαν, στις μυστικές τους διδασκαλίες, τις ιδέες τής αρχαίας σοφίας, οι οποίες συμβολι- ζόταν με το Ρόδο και τής Χριστικής Σοφίας, που συμβολιζόταν με τον Σταυρό.
Μετά την πτώση τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι Μεμυημένοι, λόγω τής επιδρομής τών βαρβάρων, αναγ- κάστηκαν να καταφύγουν σε τόπους φιλόξενους και ήταν τότε που οι αληθινοί Ροδόσταυροι εγκαταστάθη- καν στην Γερμανία ενώ άλλοι ήρθαν στην Γαλλία.
Αλλά, μην υποθέσετε ότι οι Διδάσκαλοι αυτοί στο να ιδρύσουν μυητικά κέντρα, διότι κάτι τέτοιο τους ήταν αδύνατον.
Δεν ήταν όμως αδύνατον να περιστοιχίζονται από κάποιον πυρήνα ανθρώπων , που υπήρξαν οι πιστοί μαθ- ητές τών Διδασκάλων αυτών.
Μετά το θάνατο τών Διδασκάλων, οι μαθητές μετέδωσαν την μύησή τους και δημιουργήθηκε μια κίνηση η οπ οία έλαβε το όνομα τών Ροδόσταυρων.
Η ρίζα, κατά βάθος, είναι γνήσια Ροδοσταυρική, αλλά η όλη μύηση δεν είναι. Αν και η διδασκαλία ήταν τού Ρόδου και τού Σταυρού, οι διάφορες « κλείδες » δεν μπορούσαν να μεταδοθούν πλήρως.
Πολλά από τα άτομα αυτά εισήλθαν σε Τεκτονικές στοές, πριν από την επίσημο ημέρα ιδρύσεως τού Τεκτονι- σμού το 1717, σαν αποδεδεγμένα μέλη, καθώς επίσης και άτομα που κατείχαν την παράδοση τών Ναϊτών Ιπ- ποτών και των Ερμητιστών.
Έτσι είδε το Φως τής ύπαρξης ο σύγχρονος Τεκτονισμός, αναβιώνοντας κατά το μερίδιο που του αναλογεί την Αρχαία Σοφία, μέσα από ένα ιδιάζον σύστημα διδασκαλίας συμβολικών παραστάσεων και αλληγοριών, που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να βασίζεται σε οικοδομικά εργαλεία και πρακτικές.
( ◄ Ad Gloriam Dei )
Η 2η ΘΕΩΡΗΣΗ
Παράλληλα με τον προαναφερθέντα κλάδο τής παραδόσεως, ακμάζει και ο άλλος από τον οποίο γεννή- θηκαν οι διάφορες συντεχνίες τών χρόνων τού Μεσαίωνα.
Σημείο εκκινήσεως φαίνεται να είναι τα αρχαία Ελληνικά μυστήρια που ιδρύθηκαν από τον Ορφέα και ιδιαίτερα τα Μυστήρια τού Διόνυσου ἢ Βάκχου, σε συνδυασμό με στοιχεία Φοινικικά.
Μεταξύ των οπαδών τής Βακχικής αυτής μορφής τών Μυστηρίων συνκαταλέγονται και οι περίφημοι Διονυ-σιακοί τεχνίτες οι οποίοι αποτελούσαν μυστική οργάνωση.
Αναγνωρίζονταν μεταξύ τους με σημεία και συνθηματικές λέξεις και ασχολούνταν με την ανέγερση οικοδο- μών, κυρίως ναών, περιοδεύοντας σε ολόκληρο τον τότε γνωστόν κόσμο.
Κατά την εποχή τής ανεγέρσεως τού Ναού τού Σολομώντα, η Τύρος και η Σιδώνα ήταν οι κυριώτερες έδρες τής μεγάλης αυτής αδελφότητας.
Όπως είναι γνωστό από την Βίβλο, κατά την εποχή της ανέγερσης τού Ναού προς τιμή τού Ιεχωβά με την πρωτοβουλία τού Σολομώντα, ο τότε βασιλιάς τής Τύρου Χιράμ, ύστερα από παράκληση τού Σολομώντα απέστειλε τον αρχιτέκτονα Χιράμ - Αμπίφ, ο οποίος και επιστάτησε στην ανοικοδόμηση τού Ναού.
Καθόλου λοιπόν απίθανο ο αρχιτέκτονας αυτός που στάλθηκε από την Τύρο να ανήκε στην μυστική εκείνη αδελφότητα τών Διονυσιακών τεχνιτών.
Επάνω στην πιθανή αυτή εκδοχή στηρίζεται ακριβώς η τεκτονική παράδοση κα τά την οποία η καταγωγή τού θεσμού πρέπει να αναζητηθεί στην εποχή τής αν οικοδόμησης τού Ναού στα Ιεροσόλυμα.
Ανάλογη οργάνωση αντιπροσωπεύουν τα αργότερα θεσπισθέντα στην Ρώμη από τον μυημένο Νουμά Πομ- πήλιο περίφημα Ρωμαϊκά κολλέγια ἢ συντεχνίες οικοδόμων όπως θα λέγαμε σήμερα.
Η οργάνωση τών κολλεγίων ήταν από πολλές απόψεις ανάλογη προς την οργάνωση τών συγχρόνων Τεκτο- νικών στοών.
Ηταν μια από τις αρχές τους, τρία άτομα να αποτελούν Κολλέγιο.
Κάθε κολλέγιο διευθύνοταν από τον Μάγιστρο ἢ Διδάσκαλο, με την βοήθεια δύο δεκουριόνων.
Υπήρχε και ένας ιερέας ο οποίος ήταν επιφορτισμένος με την θρησκευτική πλευρά τής εργασίας.
Τα μέλη τού Κολλεγίου διαιρούνταν σε τρεις βαθμούς. Τα χρονικά μαρτυρούν ότι τα κολλέγια είχαν ημιθρησ-κευτικές λειτουργίες τις οποίες τηρούσαν με αυστηρότητα απόρρητες και ότι απέδιδαν συμβολική σημασία στα εργαλεία τους, όπως στον γνώμονα, την στάθμη και τον μοχλό.
Σε ανασκαφές κτηρίου στην Πομπηία, το 1878, εμφανίζονται εκπληκτικές ομοιότητες με τα τεκτονικά εργαστ- ήρια.
Υπάρχουν δύο στήλες και στους τοίχους τρίγωνα συμπεπλεγμένα.
Σε μια δε εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα, φαίνονται το κρανίο, η στάθμη, το νήμα τής στάθμης και άλλα τεκ- τονικά εμβλήματα.
Τα Ρωμαϊκά κολλέγια μεταφέρθηκαν στην Βρετανία από τα Ρωμαϊκά στρατεύματα.
Μια λεγεώνα υπό τον Ιούλιο Καίσαρα, ίδρυσε αποικία στην Υόρκη, της οποίας το όνομα αργότερα κατέλαβε εξέχουσα θέση στην τεκτονική ιστορία. Μετά την πτώση τής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τα κολλέγια παρήκμα- σαν, έδωσαν όμως την θέση τους σε νέες συντεχνίες υπό την προστασία τού χριστιανικού κλήρου.
Μια από τις συντεχνίες αυτές είναι αυτή τών Κομακίνων διδασκάλων, η οποία για πρώτη φορά αναφέρεται το 643 μ.Χ., όπου παρουσιάζονται σαν διδάσκαλοι τέκτονες, με την εξουσία να συνάπτουν συμβόλαια και να χρησιμοποιούν τεχνίτες και εργάτες.
Ολόκληρη η Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική οφείλεται στην δημιουργική τους μεγαλοφυία.
Αλλά η συντεχνία τών Κομακίνων δεν κληρονόμησε μόνο τις οικοδομικές παραδόσεις και τα απόρρητα τών Ρωμαϊκών κολλεγίων, αλλά και τα απόκρυφα τους μυστήρια.
Ήταν οργανωμένοι σε διδασκάλους και μαθητές, κάτω από την διεύθυνση ενός Γαστάλδου ἢ Μεγάλου Διδά- σκαλου. Τα εργαστήρια τους ονομάζονταν στοές. Είχαν επόπτες, τεκμήρια, χειραψίες, συνθήματα και όρκους εχεμύθειας και πιστότητας. Φορούσαν λευκά περιζώματα και χειρόκτια ( γάντια ), μεταξύ δε τών συμβόλων τους βρίσκουμε τον γνώμονα και τον διαβήτη, την στάθμη, το νήμα τής στάθμης καθώς και το ρόδο μαζί με τον διαβήτη.
Άλλη παραλλαγή και νεωτέρη μορφή τών μυστικιστικών αυτών συντεχνιών, είναι και ο Εταιρισμός τής Γαλλί- ας.
Και εδώ τα μέλη οργανώνονται σε μυστικά σωματεία με παραδόσεις, συμβολισμούς, αλληγορίες, σαφώς πλέον « τεκτονικές », με σκοπό την αλληλοβοήθεια και αμοιβαία ενίσχυση.
Έχουν τον γενικό τίτλο « Εταίροι τού Γύρου τής Γαλλίας », εφαρμόζουν μυήσεις τεσσάρων βαθμών και διατηρούν παραδόσεις, σύμφωνα με τις οποίες η οργάνωσή τους χρονολογείται από την εποχή ανεγέρσεως τού ναού τού Σολομώντα. Ανάλογα σωματεία λιθουργών και οικοδόμων εμφανίζονται σχεδόν ταυτόχρονα ήδη από την Λουθηριανή αναμόρφωση στην Αγγλία και Γερμανία ( Gild of Massons και Stenmetzen ἢ Bauhutten ).
Και έτσι φθάνουμε στα μέσα τού 17ου αιώνα.
Εν τω μεταξύ η σεπτή αδελφότητα τών Ροδόσταυρων και άλλες επιζώσες μυστικές οργανώσεις της εποχής εκείνης ( Ναΐτες κλπ ), αποφάσισαν όπως φαίνεται να διαφυλάξουν τις εσωτερικές τους διδασκαλίες, διαδί-δοντας αυτές με προσφορότερο και ασφαλέστερο τρόπο στην κοινωνία ώστε να αποφύγουν τους διωγμούς, κρατώντας την εσωτερική και ουσιαστική μύηση μόνον για τους λίγους δοκιμασμένους και ικανούς.
Σκέφθηκαν λοιπόν να χρησιμοποιήσουν τις αδελφότητες τών οικοδόμων και των λιθουργών, για την στρα- τολόγηση νέων μελών, προερχομένων τόσο από τις τάξεις τών συντεχνιών όσο και από την υπόλοιπη κοινωνία την βέβηλη όπως την ονόμαζαν, τα οποία κατείχαν εξέχουσα θέση σε αυτήν.
Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, διάσημοι και φωτισμένοι Ροδόσταυροι, όπως ο Ηλίας Άσμολ και άλλοι, δέχθηκαν να μυηθούν κανονικά στα μυστήρια τών λιθοδόμων, μέσα εις τα οποία όμως εισήγαγαν ολίγον κατ' ολίγον, το γενικό μυητικό πλαίσιο από τα μυστηριακά σκηνώματα που ανήκαν, με τέτοιο όμως τρόπο ( συμβολικό ), ώστε όπως αναφέρθηκε επετεύχθη ο επιδιωκόμενος στόχος χωρίς να αποκαλυφθούν τα πραγματικά κίνητρα.
Ο Ηλίας Άσμολ (1617-1692), ένας από τους μεγαλύτερους άγγλους διανοούμενους τού 17ου αιώνα, θεωρεί- ται ως ο παλαιότερος διάσημος θεωρητικός ελευθεροτέκτονας.
Στο ημερολόγιό του στις 16 Οκτωβρίου 1646 αναφέρει :
« Στις 4.30 μ.μ. έγινα Ελευθεροτέκτων στο Γουάριγκτον τού Λάνκανσαιρ ( Warrington Lancashire ).
Και αργότερα στις 10 και 11 Μαρτίου τού 1682 :
« Γύρω στις 10.05 μ.μ. έλαβα μια πρόσκληση να παρευρεθώ στην συνεδρίαση μιας Στοάς αύριο στην Τεκτονική αίθουσα τού Λονδίνου. Πήγα και κατά το μεσημέρι έγινα δεκτός στην αδελφότητα τών Ελευθέρων Τεκτόνων ... ( ακολουθεί κατάλογος έξι ονομάτων ) ... εγώ ήμουν ο πρεσβύτερος μεταξύ αυτών ( έχουν περάσει 35 χρόνια από τότε που έγινα και εγώ δεκτός )...»
Ο Ηλίας Άσμολ αναφέρει επίσης ότι μαζί του μυήθηκε ο συνταγματάρχης Ερρίκος Μαινουαίριγκ.
Ήδη είναι φανερό ότι και οι δύο μυηθέντες δεν ήταν επαγγελματίες λιθουργοί και κατά συνέπεια ήδη από την εποχή εκείνη οι επαγγελματικές στοές τών οικοδόμων, δεχόταν στους κόλπους τους διανοούμενους ἢ άλλες εξέχουσες προσωπικότητες.
Από την σύντομη αυτή ιστορική ανασκόπηση, βλέπουμε ότι ο Τεκτονισμός τού 1717 είναι μια σύνθεση, από δύο σαφώς διακεκριμένα μυστηριακά ρεύματα : αφενός τής εβραιο-Χριστιανικής παραδόσεως, ως και της αντίστοιχης Ναϊτικής, και αφετέρου τής Διονυσιακής συντεχνακής.
Η σύμπτηξη τού 1717 σε μεγάλη Στοά, δεν είναι παρά όπως προαναφέρθηκε ένας σταθμός τής αιωνόβιας μυστηριακής παραδόσεως, η οποία, όπως ο μυστικός Φοίνικας, συνεχώς αναγεννάται από την τέφρα της.
ΟΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ
Την επιστήμη τής κατασκευής τών μεγάλων οικοδομημάτων από τον 9ο αιώνα έως και τον 13ο αιώνα, μονο- πωλούσαν οι μοναχοί, κυρίως από το τάγμα τών Βενεδεκτίνων. Από τους μοναχούς αυτούς ανεγέρθηκαν και κατασκευάστηκαν πολυάριθμα οικοδομικά μνημεία.
Ήδη το 550 μ.Χ. ο μοναχός Γερμανός οικοδόμησε την εκκλησία τού Αγίου Βικεντίου ( St. Vincent ) στο Παρίσι.
Οι μοναχοί κτίζουν στην Αγγλία, το 600 μ.Χ. την μητρόπολη τού Canterbury, το 602 μ.Χ. του Rochester, το 605 μ.Χ. την εκκλησία τού Αγίου Παύλου εις το Westminster κ.λ.π..
Οι αδελφότητες αυτές των μοναχών ταξίδευαν από χώρα σε χώρα, ήσαν πολύ καλά εξωπλισμένες και είχαν σχεδόν στρατιωτική πειθαρχία.
Επειδή δε είχαν ανάγκη πολυάριθμου προσωπικού, αναγκάσθηκαν να δημιουργήσουν μαθητές μεταξύ τών λαϊκών. Οι συντεχνίες αυτές ονομάζονταν καλύβες οικοδόμων ( Bauhuttenbruderschaften ).
Οι Μοναχοί οι επιφορτισμένοι με την τέχνη τής οικοδόμησης, ονομάζονταν Σεβάσμιοι, διότι ήσαν κληρικοί και διδάσκαλοι ταυτόχρονα.
Κατά την διάρκειαν τού 13ου έως και του 15ου αιώνα, η οικοδόμηση Βασιλικών Ναών, ιερατικών κοινοβίων, ανακτόρων, κ.λ.π. εμφάνισε τεραστία ανάπτυξη, οι δε τέκτονες εργάτες ανεπτύχθησαν σημαντικά.
Οι οικοδόμοι δέχθηκαν τότε μεταξύ τους δόκιμους ( μαθητές ).
Αυτοί δεν ήταν οικοδόμοι αλλά εργαζόμενοι με σκοπό να μάθουν τα μυστικά τής τέχνης, ώστε να μπορέσουν μελλοντικά να εξελιχθούν.
Γύρω στα μέσα του 16ου αιώνα, οι Γερμανοί οικοδόμοι αποτίναξαν τον ζυγό τών μοναστηριακών αρχηγών τους και σχημάτισαν μία ομάδα, ως επίσημο σωματείο, για να οικοδομούν με τα δικά τους σχέδια, δίχως να είναι υφιστάμενοι τών μοναχών.
Σχετικά με τα έθιμα και τους κανονισμούς τών « καλυβών οικοδόμων », πληροφορούμαστε από ανώνυμες παραδοσιακές πηγές και από τους αρχαίους κανονισμούς.
Ο αρχαιότερος από αυτούς είναι ο « κανονισμός λιθουργών τού Στρασβούργου » ( 1459 ), καθώς και ο « κανονισμός λιθουργών τού Rochlitz » ( 1462 ). Ομαδοποιημένοι για να οικοδομούν συμφώνα με τον γερμα-νικό αρχτεκτονικό ρυθμό, ( τον γοτθικό ), οργανώθηκαν κατά τρόπον, ώστε να μονοπωλήσουν την οικοδόμη-ση αυτού τού ρυθμού, εξασφαλίζοντας έτσι την εργασία τους, της οποίας οι τρόποι και τα μέσα είχαν παρα-μείνει απολύτως μυστικά.
Τα μυστικά τής τέχνης τών οικοδόμων, τα οποία οι δάσκαλοι μετέδιδαν στους εργάτες, έκαναν τους εργάτεες εκείνους ίσους, αδελφούς ως προς την εκπαίδευση, και ικανούς να εργάζονται από κοινού, να συνεργάζονται σαν εταίροι, στις εργασίες που είχαν αναλάβει και που θα αναλάμβαναν.
Κατά την περίοδο αυτήν οι Γερμανοί οικοδόμοι σχημάτισαν επίσης επαγγελματικά σωματεία, τα οποία μονοπωλούσαν την γοτθική κατασκευή και αποτελούντο από μαθητές, εταίρους και διευθύνοντες ἢ Διδασ-κάλους.
Θέλοντας δε να διατηρήσουν το μονοπώλιο τών μυστικών τής κατασκευής Γοτθικών οικοδομημάτων, αυσ- τηρά μέσα στα πλαίσια τών επαγγελματικών σωματείων τους, η πράξη εισδοχής τών δοκίμων ( μαθητών ), των βέβηλων όπως συνήθιζαν να τους ονομάζουν, που επιθυμούσαν να λάβουν τη διδασκαλία τής γοτθικής οικοδομήσεως και ήθελαν να μυηθούν στα μυστικά της, είχε περιβληθεί, με μεγάλη επισημότητα. Όσοι επιθ- υμούσαν να γίνουν δεκτοί ως δόκιμοι - μαθητές, έπρεπε να είναι ελεύθεροι, και αυτό, ώστε κανείς να μην μπορεί να απαιτησει από αυτούς την αποκάλυψη των μυστικών τής γοτθικής οικοδομήσεως. Αναγκαίο, επί πλέον, ήταν να είναι χρηστών ηθών, έτσι ώστε να μην προκαλούνται με τον άτακτο βίο τους ταραχές εις την ένωση και την αρμονία όλων, κατάσταση που αποτελούσε την μεγαλύτερη επιτυχία τών επαγγελματικών σωματείων. Κρίθηκε απαραίτητο δε να ορκίζονται στην Βίβλο ( τού τότε καθολικού δόγματος ), όπως συνή- θιζαν οι κοινοβίτες Βενεδικτίνοι ιερείς, από τις τάξεις τών οποίων προήλθαν οι πρώτοι οικοδόμοι, ώστε να μην αποκαλύψουν ποτέ τα μυστικά τού Γοτθικού ρυθμού σε οποίον δεν θα μπορούσε να αποδείξει πλήρως και αδιαμφισβήτητα πως είχε δικαίωμα να κατέχει αυτά, ως κανονικό μέλος επαγγελματικού σωματείου.
Για να γίνει δυνατή μία τέτοια πλήρης και αδιαμφισβήτητη απόδειξη οι τέκτονες οικοδόμοι συμφώνησαν στην ύπαρξη ορισμένων σημείων, ορισμένων χειραψιών, ορισμένων λέξεων και ορισμένων διαλόγων με προσυμ- φωνημένες ερωτοαπαντήσεις, διάφορες για τους μαθητές για τους εταίρους και για τους Διδασκάλους.
Με αυτό τον τρόπο, δίδοντας όρκο απόλυτης διακριτικότητας, πριν από την εισδοχή τους, έθεσαν την απαρ- αίτητη εγγύηση τής ασφάλειας και τις προϋποθέσεις γιά την υπεράσπιση τής ομάδας εναντίον τής παρεισφ-ρήσεως « τών βεβήλων », που αποζητούσαν να αποσπάσουν τα μυστικά τής οικοδόμησης, τα οποία ήταν η βάση τής δυνάμεως και τού πλούτου τών επαγγελματικών τους σωματείων.
Ο Κορνήλιος Αγρίππας μας μετέδωσε ένα κρυπτογραφικό αλφάβητο το οποίο βασίζεται στον εννεαδικό πίν- ακα, ώστε να περιλάβει το σύνολο τών 27 εβραϊκών γραμμάτων.
Στο βιβλίο αδελφών και λιθουργών τού Μπρεσλάου το 1707 ( δέκα χρόνια πρίν από την ίδρυση τού επισήμου Ελευθεροτεκτονισμού το 1717 ) αναγράφεται ο ακόλουθος όρκος. « Υπόσχομαι ότι εις ουδένα θέλω αποκαλύψει ἢ είπει τον χαιρετισμόν ἢ την χειραψίαν τών λιθουργών ἢ τα της αδελφότητος, ούτε εις τον πατέρα μου, ούτε εις την μητέρα μου, ούτε εις την αδελφή μου ούτε εις τον αδελφό μου ... Ούτω είη μοι ο Θεός βοηθός ». Από παραδοσιακές ιστορικές πηγές, πληροφορούμαστε τα εξής : Οι εργάτες και οι εταίροι κάθε ομάδας, κάθε εργαστηρίου, συνέρχον ταν κάθε μήνα για να ασχοληθούν με θέματα κοινού ενδιαφέρον-τος, καθώς και για να αποδώσουν μεταξύ τους δικαιοσύνη, αν προέκυπτε τέτοιο θέμα. Κατά την συνεδρία προήδρευε ο διδάσκαλος του εργαστηρίου, ο οποίος έφερε χάριν αβροφροσύνης τον τίτλο του Σεβάσμιου Διδασκάλου, τον οποίο έφεραν κάποτε οι μοναχοί εκπαιδευτές. Βοηθοί του ήταν οι αρχιεργάτες επόπτες της ομάδας, που είχαν επιλεγεί μεταξύ των πιο αρίστων εκ των εταίρων, και ήσαν δύο. Οι αρχιεργάτες ήσαν αρμόδιοι να εποπτεύουν για την καλή διεξαγωγή της εργασίας, ονομάσθηκαν δε επόπτες. Μεταξύ τών δύο εποπτών, ο καλύτερος ονομάσθηκε πρώτος επόπτης και έργο του ήταν η εποπτεία τής εργασίας τών εταίρων. Ο άλλος ονομαζόταν δεύτερος επόπτης και καθήκον του ήταν η εποπτεία τών μαθητών. Όταν γινόταν η συνεδρία, επιλεγόταν κατά προτίμηση ένας ψηλός τόπος, τα όρια του οποίου ήταν εύκολο να φυλαχτούν, έτσι ώστε να μην εισβάλλουν αδιάκριτα ἢ περίεργα άτομα. Ο χώρος περιβαλλόταν από μία αλυσίδα, που με ενδιάμεσα σημεία στηρίξεως ξεκινούσε και κατέληγε σε δύο πασσάλους, ώστε να σχηματίζεται ένα Ι Ι , και η οποία άφηνε ένα στενό άνοιγμα εισόδου, σημειοδοτόντας τον τόπο τής συγκεν-τρώσεως. Σύμφωνα με τον νόμο τών αναλογιών ( όπως τα άνω έτσι και τα κάτω - σμαράγδινος πίνακας ), σήμερα στον Τεκτονικό Ναό ( = αναπαράσταση του Ναού του Σολομώντα), οι επιμέρους στηρίξεις της αλυσίδας παριστάνονται από τον ζωδιακό κύκλο ( περιτύπωμα του δημιουργημένου Σύμπαντος ), οι δύο πάσσαλοι από τις στήλες Β.. και J.. τού ναού τού Σολομώντα, ( = Πνεύμα, Ύλη, τα απαραίτητα συστατικά κάθε συσσωματώσεως ἢ δημιουργίας), η αλυσίδα από τον θυσανωτό κόρυμβο ( = Παγκόσμια Ψυχή - παγκόσμιος ενωτικός παράγοντας ), ο δε ψηλός τόπος - λόφος ( βουνό ) παριστάνει το πνευματικό πεδίο ( το Ιερό τής σκέψεως ), συμβολίζεται δε με την Ανατολή τού Τεκτονικού Ναού. Οι δύο επόπτες στεκόταν κοντά στον καθένα από τους δύο μεγάλους πασσάλους που αποτελούσαν το πέρασμα της εισόδου και αναγνώριζαν τους εργάτες καθώς παρουσιάζονταν μέσω τών συμφωνημένων σημείων, χειραψιών και λέξεων (Κεράμωση ). Κοντά στην τοποθεσία βρισκόταν το υπόστεγο ( καλύβη ), το οίκημα όπου στεγάζονταν τα όργανα εργασίας και τα σχέδια. Οι συγκεντρώσεις αυτές, οι συνεδρίες τής Στοάς ( BAUHUTTE ), διεξάγονταν πάντοτε κατά την αυγή, πριν την έναρξη τής εργασίας στα οικοδομήματα. Ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος που προήδρευε, έστρεφε την πλάτη του προς τον ήλιο που ανέτειλλε για να βλέπει καλύτερα, με στόχο να κατευθύνει τις εργασίες κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Έτσι, βρισκόταν τοποθετημένος στην Ανατολή. Φαίνεται ότι σιγά - σιγά επικράτησε η συνήθεια να τοποθετούνται οι δύο μεγάλοι πάσσαλοι, οι δύο στήλες που σχημάτιζαν την είσοδο, ακριβώς απέναντι από τον Σεβάσμιο Διδάσκαλο. Η είσοδος λοιπόν τοποθετήθηκε στην Δύση. Οι δύο επόπτες, στεκόταν ένθεν και ένθεν τών στήλων τής εισόδου, τοποθετη-μένοι ο μεν πρώτος προς τα δεξιά ο δε δεύτερος προς τα αριστερά τών δύο πασσάλων. Μπαίνοντας, οι εταίροι κάθονταν προς την πλευρά που βρικόταν ο πρώτος επόπτης, ο οποίος ασχολείτο ιδιαίτερα με την εποπτεία τους. Οι εταίροι ήταν έτσι τοποθετημένοι προς Νότον. Οι μαθητές κάθονταν στην άλλη πλευρά, τοποθετημένοι προς τον Βορρά.
Περί τα μέσα τού 18ου αιώνα οι τέκτονες υιοθέτησαν το σύστημα αυτό με μικρές τροποποιήσεις-προσθήκες.
Το σύστημα αυτό παρόλο που δεν έγινε ποτέ επίσημα δεκτό από κάποια Τεκτονική δύναμη, εντούτοις χρησι-μοποιήθηκε για κάποιο διάστημα από το Δόγμα τής Βασιλικής Αψίδας τής Αμερικής, και το συναντούμε σε ορισμένους πίνακες χαράξεως ιδίως τού βαθμού τού Διδασκάλου.
Όταν ανέτειλλε ο ήλιος, το φως του ερχόταν από την πλευρά που ήταν τοποθετημένος ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος. Μιας δε και βρισκόταν εκεί για να διδάσκει, αποκαλούσαν Φως την διδασκαλία αυτήν τών οικοδόμων, διότι ελάμβαναν το φως αυτό μέσα στην Στοά (Bauhutte). Στις σύγχρονες Στοές επάνω και πίσω από την έδρα τού Σεβασμίου, τοποθετείται ο Ήλιος ☀.
Κατά την έναρξη των εργασιών έχουμε την παρακάτω στιχομυθία :
Σεβ. Τι αντιπροσωπεύει ο ιερός ούτος τόπος ( Στοά-Lodge ) και δια ποίον λόγον προσερχόμεθα εις αυτόν ;
Α' Επ. Ευρισκόμεθα στο ιερόν τής Σκέψεως, και ερχόμεθα εδώ, ίνα αναζητήσωμεν το Φως.
Σεβ. Ποίον είναι το φως, περί του οποίου ομιλείται Αδελφέ μου ;
Α' Επ. Είναι το Αιώνιον Φως, το περιέχον το παν, προς το οποίον το παν τείνει...
Σεβ. Αδ. Α' Επόπτα που είναι η θέσις του Σεβασμίου Διδασκάλου ;
Α' Επ. Εις την Ανατολήν. Όπως ακριβώς ο Ήλιος ο οποίος ανατέλλει εις την Ανατολή, ίνα αρχίσει την τροχιάν τής ημέρας, ούτω και ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος εδρεύει εις την Ανατολήν, ίνα ανοίξει την στοάν και διευθύνει τους αδ∴ εις τας οδούς τού σεπτού τούτου εργαστηρίου.
Έτσι η διδασκαλία τής οικοδομήσεως, που γινόταν κατά την φυσική συγκέντρωση τών οικοδόμων, μεταλλάσσεται σε μια πνευματική διαδικασία όπου τα σύμβολα κατέχουν την εξής πλέον διαδοχική θέση : Σεβάσμιος- διδασκαλία τών οικοδόμων - γνωστικό αντικείμενο ανεγέρσεως σε Ήλιος ( Εγώ ) - Φως - Συνείδηση - Τελείωση τής Προσωπικότητας.
Επειδή οι τέκτονες που συγκεντρώνονταν εκεί ήσαν τουλάχιστον δόκιμοι, η γενική Στοά λεγόταν τότε πως συνεδρίαζε στον βαθμό τού μαθητή, δηλαδή ότι δεν γινόταν συζήτηση, όσον αφορούσε την ειδική και μυστική διδασκαλία, παρά μόνον επί των θεμάτων που οι μαθητές ήσαν εξουσιοδοτημένοι να γνωρίζουν, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα.
Εάν η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από θέματα που αφορούσαν αποκλειστικά τους εταίρους, οι μαθητές αποσύρονταν, και ότι συνέβαινε τότε εντός της Στοάς, ήταν κεκαλυμμένο και αφανές για εκείνους.
Από αυτό προέκυψε και ο όρος « καλύπτω την στοά », που σημαίνει ότι φεύγω από την συνεδρία.
Συνήθως μία φορά το τρίμηνο, οι Διδάσκαλοι οι επιφορτισμένοι με την διεύθυνση των διαφόρων εργαστη-ρίων κάθε περιοχής, συγκεντρώνονταν σε συνεδρίες, απ' όπου αποκλείονταν οι εταίροι και οι μαθητές.
Στην θέση όπου συγκεντρώνονταν μόνον οι Διδάσκαλοι, ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος κάθε εργαστηρίου, ήταν πάντοτε τοποθετημένος στο μέσον αυτών, για αυτό συνήθως την αποκαλούσαν Μέσον Δώμα ἢ αλλιώς Στοά τών Διδασκάλων.
Ο Διδάσκαλος που προήδρευε στην συνεδρία τής Στοάς τών μαθητών ἢ των εταίρων έφερε τον τίτλο Σεβάσμιος - Διδάσκαλος, εξαιτίας τού σεβασμού που του όφειλαν οι μαθητές και οι εταίροι.
Ο Διδάσκαλος που προήδρευε στην συνεδρία τών Διδασκάλων, σε Μέσον Δώμα, ήταν πάντοτε ο πιο σεβα-στός λόγω τής ηλικίας του και των γνώσεών του, για αυτό τον αποκαλούσαν « λίαν Σεβάσμιο Διδάσκαλο » ( Σεβασμιότατος κατά το ισχύον σήμερα τυπικό τού Διδασκάλου ).
Οι Διδάσκαλοι τού Μέσου Δώματος αποκαλούνταν μεταξύ τους Σεβάσμιοι Διδάσκαλοι, για να σημειώσουν σαφώς το γεγονός ότι είχαν την ευθύνη τής προεδρίας τών αντιστοίχων εργασιών.
Οι εταίροι και οι μαθητές αποκαλούνταν μεταξύ τους αδελφοί, για να σημειοδοτήσουν ότι η διδασκαλία που παίρνανε, οι εργασίες που εκτελούσαν, οι ωφέλειες που αντλούσαν, ήσαν κοινές για όλους, ίσες για όλους, και όλοι ήσαν αδελφοί της ίδιας οικογένειας.
Ο δεύτερος επόπτης είχε ως έμβλημα την αρχή κάθε οικοδομήσεως, δηλαδή το νήμα τής στάθμης, αναπαράσταση τής κατακορυφότητας.
Ο πρώτος επόπτης είχε ως έμβλημα εκείνο που ολοκληρώνει και τελειοποιεί κάθε οικοδόμημα, το αλφάδι, την στάθμη, αναπαράσταση τής οριζοντιότητας.
Ο Σεβάσμιος Διδάσκαλος που συνόψιζε και περιέκλειε τις λειτουργίες τών δύο εποπτών, είχε ως έμβλημα τον γνώμονα, συνένωση τών εμβλημάτων των δύο βοηθών του.
Ο γνώμονας ήταν το επίσημο σύμβολο τών οικοδόμων.
Επίσης τον συναντάμε στα ιδιαίτερα διακριτικά σημεία που χρησίμευαν για την μεταξύ τους αναγνώριση.
Το σημείο του μαθητή αποτελείται από τον σχηματισμό ενός γνώμονα με την δεξιά παλάμη, τα δάχτυλα ενωμένα μεταξύ τους και τον αντίχειρα να στέκει χωριστά, αυτός δε ο γνώμονας τοποθετείται κάτω από τον λαιμό, για να δείξει ότι όλο το κεφάλι προσπαθεί, μοχθεί για την κατανόηση και μάθηση τής τέχνης τής οικο-δομήσεως, η οποία έχει τον γνώμονα σαν έμβλημα της ( σήμερα συνήθως η δεξιά παλάμη τίθεται επάνω στο στήθος στην θέση τής καρδιάς, για να υποδηλώσει την διακοπή τής ροής τών κατωτέρων ενστίκτων και ορμών προς το κεφάλι ) .
Το σημείο τού εταίρου αποτελείται από τον σχηματισμό, με την δεξιά παλάμη, του ίδιου γνώμονα, ο οποίος, όμως, τοποθετείται κάτω από την καρδιά, ενώ το αριστερό χέρι τοποθετείται όρθιο με το μεγάλο δάκτυλο να δείχνει το αυτί. Ο όλος συμβολισμός καθώς και το αντίστοιχο σημείο ( ένδειξη επεκτάσεως ) παραπέμπουν στην στάθμη, όργανο ισορροπίας, ( μέσα στο αυτί τού ανθρώπου βρίσκεται το κέντρο ισορροπίας - ο λαβύρινθος ).
Η χειραψία τού μαθητή γινόταν ως εξής :
Έπιαναν αμοιβαία ο ένας το δεξί χέρι τού άλλου, τα χέρια τής δράσεως και τής εργασίας και με τον αντίχειρα το δάκτυλο που συνδέει που περισφίγγει, που δίνει συνοχή στα άλλα δάκτυλα, ο ένας έδινε τρεις κτύπους στην βάση τού δείκτη τού άλλου.
Η χειραψία του εταίρου ήταν η αναπαραγωγή τής χειραψίας τού μαθητού, συμπληρωμένη από δύο άλλους χτύπους που δίνονταν με τον αντίχειρα στην βάση τού μέσου δαχτύλου.
Η συνθηματική λέξη τών οικοδόμων που χαρακτήριζε τους μαθητές ήταν η λέξη Boaz ( Μποάζ ), ενώ των εταίρων, ήταν η λέξη Jackin ( Ιαχίν ), λέξεις εβραϊκές από την Παλαιά Διαθήκη, που σημαίνουν πιθανότατα " εν δυνάμει " και " εγκαθίδρυσις ".
Ο Albert Mackey στην εγκυκλοπαίδεια του, θεωρεί ότι η λέξη Boaz είναι συνθετικό τού γράμματος Β που σημαίνει « εντός » και του oaz που σημαίνει δύναμις από την ρίζα οζ από την οποία προκύπτει και η επιφώ-νηση τών τεκτόνων Ουζέ. Δηλαδή, « εν Αυτώ η Δύναμις ».
Η δε λέξη Jackin είναι συνθετικό του J αρχικό του Γιαχβέ ( Θεού ) και της λέξεως ackin που σημαίνει εγκαθιδρύω, δηλαδή ο Θεός θα εγκαθιδρύσει. Η εγκαθίδρυση λοιπόν με σταθερότητα είναι ο στόχος που πρέπει να πληρεί κάθε ανεγειρόμενο οικοδόμημα.
Οι οικοδόμοι, τέλος, έφεραν μία δερμάτινη ποδιά, ένα δερμάτινο περίζωμα, για να προφυλαχθούν από την επαφή με τα υλικά τής οικοδομής.
Οι μαθητευόμενοι, σαν πιο αδέξιοι, είχαν ανάγκη επίσης να προφυλαχθούν περισσότερο, και για αυτό έφεραν ανυψωμένο το επικάλυμμα του περιζώματος, το οποίο προστάτευε και το στήθος τους.
Οι εταίροι, συνηθισμένοι στην φύση τής εργασίας, δεν είχαν ανάγκη εκείνης της επί πλέον προστασίας, και έφεραν κατεβασμένο το επικάλυμμα τού περιζώματός τους.
Αυτή ήταν η οργάνωση και ο τρόπος υπάρξεως τών ομάδων τών εργατών οικοδόμων οι οποίοι μονοπω-λούσαν την κατασκευή τού γοτθικού ρυθμού, που ήταν ο μόνος και ο μοναδικός στόχος τής συντεχνίας τους κατά τα τέλη τού δεκάτου έκτου ( 16ου ) αιώνα
ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ
ΟΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ
Στις αρχές του 14ου αιώνα έφθασαν στην Αγγλία μερικές ομάδες, όμιλοι εργαστήρια Γερμανών οικοδόμων, που είχαν κληθεί για να κατασκευάσουν τις εκεί Βασιλικές.
Συνέπεια τής αφίξεως αυτής ήταν η εισδοχή Άγγλων δόκιμων μαθητών, σύντομα δε σχηματίσθηκαν στην Αγ- γλία εργαστήρια Άγγλων οικοδόμων, τα οποία οργανώθηκαν κάτω από τις ίδιες βάσεις με τα εργαστήρια τών Γερμανών οικοδόμων.
Τροποποιήσεις στον τρόπο λειτουργίας τών εργαστηρίων αυτών δεν άργησαν να εμφανισθούν, μιας και οι κοινωνικές συνθήκες τής Αγγλίας το απαιτούσαν.
Κατ' αρχήν, οι συνηθισμένοι άρχοντες ηγούνταν τής εποπτείας και της δράσεως τών εργαστηρίων, στις συνα- ντήσεις τών οποίων είχαν το δικαίωμα να παρευρίσκονται όπως και να αποδίδουν δικαιοσύνη, σύμφωνα με τους κανόνες τού κοινού δικαίου.
Κατόπιν, η διδασκαλία που δινόταν στους Άγγλους μαθητές και εταίρους, διαφοροποιήθηκε από εκείνη την οποίαν λάμβαναν οι Γερμανοί, διότι δημιουργήθηκε μια πολύ έντονη τάση να προστεθούν, στις καθαρές τεχ- νικές διδασκαλίες τού επαγγέλματος τού οικοδόμου, διδασκαλίες που στόχευαν στην ηθικοποίηση τών εργα- τών, καθώς και στο να γίνουν αυτοί περισσότερο διανοούμενοι.
Κατά τον 15ο αιώνα, ο πρώτος κώδικας τών οικοδόμων καταρτίσθηκε και εφαρμόσθηκε με την μορφή ενός ποιήματος 500 περίπου στίχων ( Regius Poem ► ).
Του δόθηκε το όνομα “Σύνταγμα τής Υόρκης”, το οποίο και διατήρησε παρόλο που καμία συντακτική σύνοδος δεν συνήλθε στην Υόρκη για την σύνταξή του.
Οι Άγγλοι οικοδόμοι έδωσαν έκτοτε στην ομάδα τους, τον τίτλο « Αδελφότης τών ελευθέρων Τεκτόνων », χρησιμοποιώντας την λέξη « αδελφότης » με την έννοια τής αδελφοσύνης και της συναντήσεως αδελφών, και την λέξη « Τέκτονες » με την έννοια τών οικοδόμων κτιστών.
Κατά τον 15ο και τον 16ο αιώνα, η επίδραση τών τάσεων τής Αγγλικής « αδελφότητας », ώστε να καταστούν πιο διανοητικοί, αναπτύχθηκε πολύ και πήρε σημαντικές διαστάσεις.
Σε συνεχή επαφή με τον κλήρο τής εποχής, έγιναν σύντομα κάτοχοι όλων των μυστικών τής λειτουργίας και του δόγματος τού τότε Καθολικού σχήματος και, εκτιμώντας ορθά τις ατέλειές τους, τις κατάφορες αντιφάσεις τους, έδωσαν μεγάλη σημασία στην συζήτηση επάνω στα θρησκευτικά πιστεύω τής εποχής.
Η ισότητα δικαιωμάτων που υπήρχε μεταξύ όλων τών μελών τής αδελφότητας, η ελευθερία δράσεως που τους εξασφάλιζε το μονοπώλιο τών μυστικών τής οικοδόμησης, έκαναν ταυτόχρονα την « Αδελφότητα τών Ελευθέρων Τεκτόνων » μία εστία φιλελεύθερων ιδεών και πόθων.
Μέχρι τα τέλη τού 16ου αιώνος, η « αδελφότητα τών ελευθέρων Τεκτόνων » ασχολήθηκε αποκλειστικά με την ανέγερση βασιλικών, κοινοβιακών οικισμών, οικοδομημάτων γοτθικού ρυθμού, χρησιμοποιώντας τα μυ- στικά οικοδομήσεως που είχε πάρει κυρίως από τους Γερμανούς οικοδόμους.
Η ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΧΝΙΩΝ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ
Μια μεταμόρφωση, από τις πλέον υπερβατικές ως προς την λειτουργία και τον ουσιώδη χαρακτήρα τής « αδελφότητας τών ελευθέρων Τεκτόνων » τής Αγγλίας, συνέβη στις αρχές τού 17ου αιώνα.
Ο αρχιτέκτων Inigo Jones (1573 – 1652 ) εισήγαγε στην Αγγλία τον Ιταλικό ρυθμό τού Ναού τού Αυγούστ- ου, ρυθμό ο οποίος, λόγω τών αισθητικών όρων του προκάλεσε τον ενθουσιασμό τών Άγγλων ευγενών, που βιάστηκαν να αναμίξουν μία νότα αρχιτεκτονικής γεμάτη ζωή και φως με τις βαρείες και πένθιμες ανταύγειες τού πάντοτε συννεφιασμένου ουρανού τους.
Ακολούθησε ένας πραγματικός ενθουσιασμός, και ο Γοτθικός ρυθμός αφέθηκε κατά μέρος !
Το μονοπώλιο τής « Αδελφότητας τών Ελευθέρων Τεκτόνων » δέχθηκε την χαριστική βολή.
Για να μην εξαφανισθούν ως σωματείο, οι « ελεύθεροι τέκτονες » έδωσαν μεγαλύτερη βαρύτητα στην τάση της μορφώσεως διανοούμενων, η οποία είχε ξεπροβάλλει μέσα στους κόλπους τής Αγγλικής Αδελφότητας κατά τον προηγούμενο αιώνα και αποφάσισαν ότι, κάτω από την ονομασία « Προστάτες », θα δέχονταν μεταξύ τους μη οικοδόμους, μη εργάτες, οι οποίοι θα μοιράζονταν τις φιλελεύθερες ιδέες τους με την « αδελ- φότητα », η οποία θα αυξάνανε την αξία και την σημασία της με την επίδραση τής κοινωνικής τους θέσεως και τής περιουσίας τους.
Ο όρος « Προστάτες », άλλαξε σύντομα για να γίνει « Αποδεδεγμένοι Τέκτονες », η δε αδελφότητα τών Ελευθέρων και Αποδεδεγμένων Τεκτόνων είδε την δύναμή της να ανανεώνεται.
Αυτή η δύναμη έφθασε στο απόγειο της κατά την οικοδόμηση τού καθεδρικού Ναού τού Saint Paul ( Αγίου Παύλου ), στο Λονδίνο, που οικοδομήθηκε από ελεύθερους Τέκτονες, από τους εργάτες οικοδόμους, με χρή- ματα τών αποδεδεγμένων Τεκτόνων, των πλούσιων και ισχυρών αδελφών.
Από την στιγμή που ολοκληρώθηκε η οικοδόμηση τού καθεδρικού Ναού τού Saint Paul, το δίπολο εργάτες και μη εργάτες υπήρξε μοιραίο για την αδελφότητα, και, κατά την αρχή τού 18ου αιώνα, λειτουργούσαν καν- ονικά στο Λονδίνο μόνο τέσσερις Στοές ελευθέρων και αποδεδεγμένων Τεκτόνων, που συνέρχον ταν σε Συνεδρίες σε τέσσερα πανδοχεία, που ήσαν τόποι κατάλληλοι για τις εργατικές συναντήσεις.
Η ΣΥΣΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΑΓΓΛΙΚΩΝ ΣΤΟΩΝ
Οι ιστορικές πληροφορίες που έχουμε είναι οι ακόλουθες.
Την 24ην Ιουνίου τού 1717 και μάλιστα την ημέρα τής εορτής τού Αγίου Ιωάννου τού Βαπτιστή ( θερινό ηλιο- στάσιο ) έγινε στο Λονδίνο μια συγκέντρωση στην οποία πρωτοστάτησαν οι Ροδόσταυροι Jean Theophile Desaguliers και James Anderson, προτεστάντης κληρικός, βοηθούμενοι από τους αδελφούς Georges Payne King, Calvert Lumden, Madden Elliot και πολλούς άλλους, μαζί με όλα τα μέλη τών τεσσάρων στοών που ήταν οι μόνες που βρισκόταν σε λειτουργία τότε στο Λονδίνο.
Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν οργανωμένα Τεκτονικά Εργαστήρια, αλλά οι Τέκτονες συναθροίζονταν σε παν- δοχεία ἢ καπηλειά τών οποίων οι ιδιοκτήτες συνήθως ήταν μέλη τών Στοών τους.
Οι τέσσερις στοές συνεδρίαζαν :
1. Η 1η, στο πανδοχείο « Η χήνα και η σχάρα » -
( Goose and Gridiron Alehouse, St Paul's Churchyard )
2. Η 2η, στο πανδοχείο «Το στέμμα » - ( Crown Alehouse, Perker's Lane )
3. Η 3η, στην ταβέρνα «Το Ρωμαϊκό Kύπελλο και ο Bότρυς » - ( Rummer &
Grape, Channel row )
4. Η 4η, στην ταβέρνα « Η Μηλιά » - ( Apple Tree Tavern, Charles street )
Η Σύνοδος που συνεκλήθη στο πανδοχείο του Paumier, το οποίο βρισκόταν στην Charles street κοντά στην αγορά τού Κόβεντ Γκάρντεν ( Covent Garden ) του Λονδίνου αποδέχθηκε ομόφωνα την συγχώνευση αυτή.
Η « Αδελφότης τών Οικοδόμων και των Ελευθέρων Τεκτόνων », χάθηκαν για πάντα και στην θεση τους γεννήθηκε ο νεώτερος Ελευθεροτεκτονισμός.
Η ομαδοποίηση τών τεσσάρων στοών, έλαβε το όνομα "Μεγάλη Στοά τής Αγγλίας " και εξέλεξε ως πρώτο Μεγάλο Διδάσκαλο τον Anthony Sayer, την επόμενη χρόνια τον Georges Payne King και την μεθεπόμενη ( 1719 ) τον Jean Theophile Desaguliers.
Το 1723 o James Anderson συνέταξε το " Βιβλίο τών Συνταγμάτων τών Ελευθέρων και Αποδεδεγμένων Τεκτόνων ", μερίμνησε δε για την έγκριση και δημοσίευσή του.
Όμως ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν διατήρησε για πολύ την εξωτερική ενότητα που είχαν οραματισθεί οι ιδρυ- τές του, ιδίως ο Anderson και ο Desaguliers.
Η ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ
Το 1717, δεν υπήρχε παρά ένας και μοναδικός γνήσιος πρωταρχικός Ελευθεροτεκτονισμός.
Από το 1728 εμφανίσθηκαν διάφοροι τύποι, που σταδιακά έγιναν όλο και πιο πολυάριθμοι.
Έτσι, σε μία περίοδο 111 ετών, ο Ελευθεροτεκτονισμός παρουσιάσθηκε κάτω από τουλάχιστον τριάντα δια- φορετικούς τύπους ἢ δόγματα, οι οποίοι εμφανίσθηκαν στο προσκήνιο.
Το 1728, ο πρώτος τύπος, έκανε την εμφάνιση του. Ο τύπος τού Σκώτου Ιππότη Ramsey. Το 1743, ιδρύθηκε στην Λυών ο πρώτος Γαλλικός τύπος. Ο τύπος τού Ναού. Το 1751, ένας νέος τύπος ιδρύθηκε στην Γερμανία από τον βαρόνο Karl von Hund, « τής Αυστηράς Τηρήσεως », ενώ το 1754 ένας νέος τύπος δημιουργήθηκε στην Γαλλία, ο τύπος « Rite of Perfection » και το 1760 δημιουργήθηκε ο τύπος « Rite des Elus Cohens ou Pr etres ». Το 1765, δημιουργήθηκε στην Ρωσία ο τύπος « Τάγμα τού Μελισσηνού ». Το 1770, δύο νέοι τύποι ιδ ρύθηκαν στην Γερμανία, ο « Deutschchristlicher Orden in Berlin » και ο τύπος που ιδρύθηκε από τον J. W. Zin nendorf.
Την ίδια χρονιά στην Γαλλία δημιουργήθηκε ο τύπος « Illumines d' Avignon » και στο Βέλγιο ο τύπος « Πρωτ- ογενής Σκωτικός ». Το 1773, στην Γαλλία και πάλι δημιουργείται ο τύπος «Rite Philalethes» και το 1776 οι τύ- ποι « Rite des Elus de la Verite » και « Ordre de l' Etoile Flamboyante ».
Το έτος 1777, στην Σουηδία ιδρύθηκε ο τύπος τού Σουηδικού δόγματος, το 1778, στην Γαλλία ιδρύεται το « Rite rectifie » και το 1780, ο τύπος « Maconnerie Adon Hiramite » και ο τύπος « Rite Primitif ».
Δύο χρόνια αργότερα τόσον στην Γαλλία όσον και στην Ελβετία ιδρύεται ο τύπος « Rite Ecossais Rectifie », στην Αγγλία από τον John Yarker ο τύπος « Ancient and Primitive Rite », και στην Γερμανία η Στοά τών τριών παγκόσμιων Σφαιρών.
Το 1783 ιδρύθηκε στην Σουηδία ο τύπος Swedenborg, το 1786 στην Γαλλία, ο τύπος « Rite Francais ou Moderne », το 1789, από τον περίφημο Καλλιόστρο δημιουργείται το « Αιγυπτιακό Τεκτονικό δόγμα », το 1796, ιδρύθηκε στην Γερμανία ο τύπος « Fessler Rite », ενώ το 1801, ιδρύεται στην Αμερική ο Αρχαίος και Αποδεγμένος Σκωτικός τύπος Α∴Α∴Σ∴Τ∴.
Το 1805, εμφανίσθηκε στην Ιταλία ο τύπος « Μισραήμ » και το 1819, εμφανίσθηκε στην Γαλλία το « Περσικό Φιλοσοφικό Δόγμα » και στο Μεξικό το 1834 το « Εθνικό Μεξικάνικο Δόγμα ».
Τέλος το 1839, εμφανίσθηκε στην Γαλλία. ο τύπος « Memphis ».
Από αυτούς τους τριάντα κατ' ελάχιστον τύπους, μόνον οι δώδεκα εξακολουθούσαν να λειτουργούν σε πλή- ρη δραστηριότητα μέχρι τα τέλη τού 19ου αιώνος, οι εξής :
Δύο Αγγλικοί, ο τύπος τής Υόρκης και ο Αρχαίος και Αρχέγονος τύπος.
Δύο Γαλλικοί, ο Σύγχρονος Σκωτικός τύπος και ο τύπος τού Ναού.
Τέσσερις Γερμανικοί τύποι. Ένας Ιταλικός, ο τύπος τού Μισραήμ.
Ένας Σουηδικός, ο τύπος τού Swedenborg.
Ο Εθνικός Μεξικάνικος και ο Αμερικάνικος, ο Αρχαίος καιΑποδεδεγμένος Σκωτικός τύπος ( Α∴Α∴Σ∴Τ∴).
Ο τελευταίος αυτός τύπος έχει τους αριθμητικά περισσοτέρους οπαδούς, στις ημέρες μας.
Μέχρι τα τέλη τού 19ου αιώνα, είκοσι δύο ύπατα Συμβούλια ἢ διευθυντικά σώματα τού Αρχαίου και Αποδεγ- μένου Σκωτικού Τύπου βρισκόταν σε πλήρη λειτουργία.
Τον Σεπτέμβριο τού 1875 συνασπίσθησαν σε συνομοσπονδία, το δε Ύπατο Συμβούλιο τής Ελβετίας ασκούσε την εκτελεστική εξουσία τής συνομοσπονδίας.
Ο ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα, η πρώτη κανονική Τεκτονική Στοά, ιδρύθηκε στην Βενετοκρατούμενη τότε Κέρκυρα, το έτος 1782, με όνομα « Beneficenza » ( Αγαθοεργία ), η οποία υπαγόταν στην Μεγάλη Στοά τής Βερόνας, πού είχε έδρα στην Πάδουα τής Ιταλίας.
Εν τω μεταξύ την ίδια περίοδο άρχισαν, τόσον στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό να ιδρύονται, από Έλληνες τής διασποράς, Ελληνόφωνες Στοές.
Αργότερα, το 1810, ο Διονύσιος Ρώμας ένωσε τις Στοές τής Κέρκυρας " Αγαθοεργία '' και " Φιλογένεια '' σε μία κοινή Στοά, η οποία από το έτος 1811 αποτέλε σε την πρώτη Μεγάλη Στοά στον Ελληνικό χώρο με τίτλο " Γαλ ηνοτάτη Μεγάλη Ανατολή τής Ελλάδος, κατ' Ανατολήν Κερκύρας, 1811 ".
Η πρώτη αυτή Ελληνική Μεγάλη Στοά, όχι μόνο καλλιέργησε το έδαφος γιά την απελευθέρωση τού αλύτρωτ- ου Ελληνισμού, αλλά με την υπευθυνότητα και την πρωτοβουλία τού Διονυσίου Ρώμα, έλαβε αποφάσεις που είχαν ανυπολόγιστο ευνοϊκό αντίκτυπο στην επιτυχία τού ιερού Αγώνα.
Γιά την αρχαιότητα αυτήν αναγνωρίζεται στην Μεγάλη Στοά τής Ελλάδος η αντίστοιχη ιεραρχική τάξη μεταξύ όλων τών Κανονικών Μεγάλων Στοών.
Στα επόμενα χρόνια ανδρώθηκε γρήγορα ο Ελληνικός Τεκτονισμός στα Επτάνησα, πολυσχιδής δε και πολύ-τιμη υπήρξε η συμβολή του στην Ελληνική Εθνεγερσία.
Ιστορική αποβαίνει η Στοά « Ένωσις » τής Λευκάδας, γιατί εκεί μυήθηκε ο Εμμανουήλ Ξάνθος και εκεί οραματί-στηκε την ιδέα γιά την ίδρυση τής Φιλικής Εταιρείας, πάνω σε καθαρά τεκτονικές βάσεις.
Τέκτονες πού πρωτοστάτησαν στην Επανάσταση τού 1821 ήταν μεταξύ άλλων ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και Εθνομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε', ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Νικόλαος Υψηλάντης, ο Αλέξανδρος Μουρούζης, ο Ιωάννης Καποδίστριας κ.ά..
Το 1843 έπαψε να λειτουργεί η Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή. Αλλά μετά είκοσι έτη, το 1863, ιδρύθηκε στην Αθήνα, κανονική Τεκτονική Στοά με το όνομα « Πανελλήνιον », με έγκριση και υπό την αιγίδα τής Μεγάλης Ανατολής τής Ιταλίας. Στην συνέχεια ιδρύθηκαν και άλλες κανονικές Στοές : « Ποσειδωνία » στον Πειραιά, « Σκουφάς » στην Χαλκίδα, « Αρχιμήδης » στην Πάτρα, « Παίδες Λεωνίδου » στην Σύρο, « Ρήγας Φεραίος » στην Λαμία, « Πρόοδος » στο Άργος και άλλες.
Οι επτά αυτές στοές συνενώθηκαν το έτος 1864 και ζήτησαν από την Μεγάλη Ανατολή τής Ιταλίας, την άδεια ιδρύσεως ανεξάρτητης Μεγάλης Ανατολής τής Ελλάδος, αλλά η Μεγάλη Ανατολή τής Ιταλίας αρνήθηκε, επέτ- ρεψε δε μόνον την ίδρυση Ανωτάτου Τεκτονικού Διευθυντηρίου στην Αθήνα υπό την αιγίδα της, στο οποίο προΐστανται οι τέκτονες Δημήτριος Μαυροκορδάτος-Υπουργός, Σπήλιος Αντωνόπουλος - Υπουργός και Νικό- λαος Δαμασκηνός καθηγητής τού Πανεπιστημίου.
Τέλος, στις 10 Απριλίου τού 1867, μετά από νέο αίτημα τών ελλήνων τεκτόνων, η Μεγάλη Ανατολή τής Ιταλίας, κήρυξε αυτόνομο Ελληνικό Τεκτονικό κέντρο, με προσωρινό Μεγάλο Διδάσκαλο τον Νικόλαο Δαμασκηνό.
Αμέσως τότε οι διευθύνοντες τα τεκτονικά πράγματα στην Ελλάδα άρχισαν συνεχή αλληλογραφία με τον Δημή τριο Ροδοκανάκη, ο οποίος τότε βρισκόταν στην Αγγλία για να έλθει στην Ελλάδα και να αναλάβει την διεύθυ νση τού Τεκτονικού Τάγματος.
Ο Δημήτριος Ροδοκανάκης μυήθηκε στον Τεκτονισμό στην στοά Άγιος Ανδρέας τού Εδιμβούργου την 18η Οκ- τωβρίου 1869, εξαιρετικώς και στούς τρείς βαθμούς, παρουσία τού Μεγάλου Διδασκάλου τής Μεγάλης Στοάς τής Σκωτίας κόμητος Dalhausie.
Ο αείμνηστος Δημήτριος Ροδοκανάκης ► κατά την γενική συνέλευση τών αντιπρόσωπων, τών εν Ελλάδι Στοών, την 22α Ιουλίου τού 1872 εξελέγη Μέγας Διδάσκαλος.
Την επόμενη ημέρα, 24η Ιουλίου τού 1872, ο Ροδοκανάκης σύμφωνα με τις εξουσίες πού είχε περιβληθεί από το Ύπατο Συμβούλιο τού 33ου τής Σκωτίας κα θίδρυσε το πρώτο Ύπατο Συμβούλιο στην Ελλάδα τού οποίου χρημάτισε Ύπατος Μέγας Ταξιάρχης μέχρι τον θάνατο του πού συνέβη τον Ιανουάριο τού έτους 1903.
Κατ' αυτόν τον τρόπο προήλθε οργανωμένη πλέον η «Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή τής Ελλάδος και το Ύπατο Ελληνικό Συμβούλιο τού 33ου και τελευταίου βαθμού ».
Στην Ελλάδα ο Τεκτονισμός λειτούργησε από το 1811 με τον διακριτικό τίτλο « Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή τής Ελλάδος κατ' Ανατολήν Κερκύρας ».
Το 1864 ιδρύθηκε προσωρινό διευθυντήριο στην Αθήνα, από το οποίο προήλθε το 1867 οργανωμένη πλέον, η « Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή τής Ελλάδος και το Ύπατο Ελληνικό Συμβούλιο τού 33ου βαθμού ».
Μετά το 1907 λειτούργησαν δύο ανεξάρτητες αρχές :
1. Το Ύπατον Συμβούλιον τού 33ου βαθμού τού Α.Α.Σ.Τ ( βαθμοί 4ος ~ 33ος )
2. Η Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή τής Ελλάδος ( βαθμοί 1ος, 2ος, 3ος )
Μετά το 1950 η Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή μετονομάστηκε σε “ Μεγάλη Στοά τής Ελλάδος τών Αρχαίων Ελευθέρων και Αποδεδεγμένων Τεκτόνων ” ►, αριθμεί δε σήμερα περίπου εκατόν τέσσερις ( 104 ) Στοές.
Στην Ελλάδα υφίσταται από το 1928 το “ Τεκτονικό Ίδρυμα ” ιδρυθέν με το Προεδρικό διάταγμα τής 02. 12.1927, ( εν Παρ. Εφημερίδος τής Κυβερνήσεως υπ’ αρ. φύλλον 2 και από 4 Ιανουαρίου 1928 ) τού οποίου το Διοικητικό Συμβούλιο είναι το ίδιο με το εκάστοτε Συμβούλιο που προΐσταται τής Μεγάλης Στοάς τής Ελλάδος.
I†S
ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΝΕΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
ΑΥΤΟΨΙΑ: ΣΤΑ ΑΔΥΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΑΣΟΝΙΑΣ
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
( ΔΙΑΛΕΞΗ ΜΟΝΑΧΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ )
Α' ΜΕΡΟΣ
Β' ΜΕΡΟΣ
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
ΥΠΟ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΑΝΤΙΝΟΗΣ κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ Π. ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ, ΤΟΥ ΚΑΛΥΜΝΙΟΥ.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ - ΑΡΘΡΑ
